ГАРАЧКАПАНІЖА́ЛЬНЫЯ СРО́ДКІ,

лекавыя рэчывы, якія памяншаюць або знімаюць тэмпературу цела пры ліхаманцы; маюць таксама абязбольваючае і процізапаленчае дзеянне. Да іх належаць: аспірын, анальгін, бутадыён, фенацэцін, ібупрафен, вальтарэн, індаметацын і інш. Гарачкапаніжальныя сродкі парушаюць сінтэз простагландзінаў (медыятараў ліхаманкі), гэтым зменьваюць работу гіпаталамічнага цэнтра тэрмарэгуляцыі і павялічваюць працэс цеплааддачы. Выкарыстоўваюць гарачкапаніжальныя сродкі рацыянальна пры рэзкім павышэнні тэмпературы (да 39 °C і вышэй).

А.С.Захарэўскі.

т. 5, с. 52

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГУКАВЫ́ ЦІСК,

дадатковы ціск, што ўзнікае ў вадкім або газападобным асяроддзі пры праходжанні ў ім гукавой хвалі; асн. характарыстыка гуку. Гукавая хваля выклікае ў асяроддзі згушчэнні і разрэджванні, якія і ствараюць дадатковыя змены ціску ў адносінах да яго сярэдняга значэння. Пры значным гукавым ціску можа парушацца суцэльнасць вадкасці (гл. Кавітацыя). Вымяраецца ў паскалях. Гукавы ціск трэба адрозніваць ад ціску гуку.

т. 5, с. 523

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гліказуры́я

(ад гр. glykys = салодкі + -урыя)

выдзяленне цукру з мачой, назіраецца пры цукровым дыябеце, нервовых хваробах, цяжарнасці, а таксама пры празмерным ужыванні цукру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

АБРУ́СНЫ,

асоба пры двары вял. князя ВКЛ, якая наглядала за сталовай бялізнай, у прыватнасці за абрусамі. З 16 ст. абрусны — ганаровае званне.

т. 1, с. 40

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Во́кліч ’словы, якімі аклікаюць каго-небудзь’ (БРС, Гарэц.). Ад воклік пры дапамозе суф. ‑jь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вірласты ’вірлавокі’ (КТС, А. Масарэнка). Утворана ад наз. ві́рла пры дапамозе суф. ‑аст‑ы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Га́мбіць ’ганьбіць’ (Нас.). Як і гамба, гамбаваць (гл.), узнікла пры дапамозе асіміляцыі, ‑ньб‑ > ‑мб‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плёска ’сляза’ (лельч., Мат. Гом.). Да пліска ’тс’, шпокаць (гл.) пры ад’ідэацыі слёзка ’слязінка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пі́плух, nirtyx ’бутон кветкі’ (Растарг.). Відаць, роднаснае лексеме птушка < пупышка пры ад’ідэацыі пухнуць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Піта́ ’пітво’ (ТС). Да піць (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑а паводле ўзору яда́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)