даесці, даем, даясі, даесць; даядзім, даясце, даядуць; пр. даеў, ‑ла; заг. даеш, зак., каго-што.

З’есці да канца. Коні даелі сена. ▪ [Лёдзя] даела сала, хлеб, выцерла рукі ручніком. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

настольнік, ‑а, м.

Кавалак спецыяльна апрацаванай тканіны, якой засцілаюць стол; абрус. Заслаць на стол настольнік. Накрыць хлеб рогам настольніка. ▪ — Папалуднуйце, — парушыла цішыню Таццяна і стала засцілаць настольнік. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пытляваны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пытляваць.

2. у знач. прым. Дробна размолаты і прасеяны (пра муку, пераважна жытнюю). Пытляваная мука. // Спечаны з такой мукі. Пытляваны хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тост

(англ. toast, ад лац. panis tostus = падсмажаны хлеб)

1) кароткая застольная прамова, здравіца ў гонар каго-н., чаго-н.;

2) падсмажаная ці падсушаная лустачка хлеба.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Прысы́пка ’мякіна, якую дабаўлялі ў хлеб’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Таксама, як і літ. прысы́пка ’рэчыва, парашок, якім прысыпаюць што-небудзь’, ад прысыпа́ць з суф. ‑к‑. Гл. сы́паць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Bútterbrot

n -(e)s, -bröte хлеб з ма́слам

für ein ~ — за бясцэ́нак, за бе́сцань

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

кусаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Хапаць, раніць зубамі, джалам, прыносячы боль.

    • Сабака кусае.
    • К. сабе губы (выяўляць сваю злосць, прыкрасць і пад.).

  2. Захопліваць зубамі, аддзяляць, адкусваць ад чаго-н.

    • К хлеб.
    • К. яблык.

  3. пераноснае значэнне Моцна пячы, раздражняць скуру (пра крапіву і некаторыя калючыя расліны).

|| аднакратны дзеяслоў: кусануць і куснуць.

|| назоўнік: кусанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

мазаць​1 дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Пакрываць тонкім слоем тлустага або вадкага.

    • М. хлеб маслам.
    • М. калёсы дзёгцем.

  2. Тое, што і пэцкаць.

    • М. сшытак.
    • М. рукі чарнілам.

  3. Няўмела маляваць або пісаць (размоўнае).

  4. пераноснае значэнне: Даваць хабару (размоўнае).

|| закончанае трыванне: замазаць, змазаць, намазаць і памазаць.

|| аднакратны дзеяслоў: мазнуць.

|| назоўнік: мазанне і мазка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

дарэмна,

1. Прысл. да дарэмны.

2. у знач. вык. Марна, бескарысна. Колькі мы ні гукалі і ні свісталі — усё дарэмна, Мішкаў і след прастыў. Паслядовіч.

•••

Дарэмна хлеб есці гл. есці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спытваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Разм. Спрабаваць на смак; каштаваць. Пірагом запах хлеб — хто яго спытваў калі, той пірог. Лобан. // Есці. — Я даўно сала не спытваў, — сказаў тужліва Міхалючок. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)