force​1 [fɔ:s] n.

1. сі́ла, моц;

the force of the blow/explosion моц уда́ру/вы́буху

2. гвалт; насі́лле;

by force гва́лтам, гвалто́ўна;

use force прымяня́ць насі́лле

3. звыч. pl. the forces mil. во́йска;

government forces ура́давае во́йска;

the armed forces узбро́еныя сі́лы;

a peace-keeping force міратво́рчыя сі́лы

4. phys. сі́ла;

the force of gravity сі́ла прыцягне́ння

5. the force палі́цыя

♦

in force мно́ства, шмат;

be in force мець сі́лу, дзе́йнічаць (пра закон, правіла);

bring into force уво́дзіць у сі́лу;

come/enter into force увахо́дзіць у сі́лу

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

gravity

[ˈgrævəti]

n., pl. -ties, Phys.

1)

а) сі́ла зямно́га прыцягне́ньня

б) прыцягне́ньне, прыцяжэ́ньне f.

2) цяжа́р -у m., сі́ла цяжа́ру

center of gravity — цэ́нтар прыцягне́ньня

3) пава́жнасьць, урачы́стасьць f.

4) ва́жнасьць f.; ця́жкасьць (стано́вішча)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

скасі́ць I сов., часто безл. скоси́ть, перекоси́ть;

с. во́чы — скоси́ть глаза́;

во́кны ў гэ́тым пако́і ~сі́ла — безл. о́кна в э́той ко́мнате скоси́ло (перекоси́ло)

скасі́ць II сов.

1. скоси́ть;

с. сенажа́ць — скоси́ть луг;

2. перен. скоси́ть, срази́ть; (всех, многих) перекоси́ть;

ку́ля ~сі́ла яго́ — пу́ля скоси́ла (срази́ла) его́;

3. перен. (о болезни) свали́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Árbeitskraft

f -, -kräfte рабо́чая сі́ла; pl рабо́чыя ру́кі; рабо́тнік, -ца; працаўні́к, -ца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

пакасі́ць I сов., безл. (искривить) покоси́ть;

~сі́ла ако́нную ра́му — покоси́ло око́нную ра́му

пакасі́ць II сов.

1. (всё, многое) скоси́ть;

2. (нек-рое время) покоси́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

абсалют, ‑у, М ‑люце, м.

Кніжн. У ідэалістычнай філасофіі — вечная, нязменная першааснова ўсяго існага (дух, ідэя); у рэлігіі — боская сіла. Узвесці ў абсалют. // Нешта безадноснае, нічым не абумоўленае, незалежнае, самаіснае. // Найвышэйшае разумовае ўяўленне пра што‑н.; узор, мяжа дасканаласці. Абсалют ідэйнай чысціні.

[Ад лац. absolutus— самастойны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звышнатуральны, ‑ая, ‑ае.

1. У містычным уяўленні — які не тлумачыцца натуральным чынам, не падпарадкаваны законам прыроды; дзівосны. Звышнатуральная істота. ▪ Сустракаюцца яшчэ людзі, якія вераць у звышнатуральныя з’явы, у сны. «Маладосць».

2. перан. Які перавышае звычайную меру чаго‑н.; незвычайны. Звышнатуральная сіла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шах-мах, выкл.

Ужываецца для абазначэння рашучага хуткага дзеяння. — Гатовай праўды захацелася? — прамовіў Галубовіч. — Не, брат, праўду трэба здабываць з боем. А гэта не так проста, як малююць балбатуны-анархісты: шах-мах — скінулі цара, і кожны сам сабе сіла і права. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трэ́нне н

1. Réibung f -;

сі́ла трэ́ння фіз Réibungskraft f -, -kräfte;

2. мн разм:

трэ́нні (сутыкненні) Réibungen pl, Únstimmigkeiten pl, Zusámmenstöße pl; Méinungsverschiedenheiten pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Пату́га 1, поту́га ’туга, журба’ (ТС). Да туга́ (гл.). Прыстаўка па‑ і націск на ‑у́‑ пад уплывам семантычна блізкай лексемы пату́гі 2 ’цяжкасці фізічныя’.

Пату́га 2, пату́гі ’напружанне ўсіх сіл, напружанае скарачэнне мышцаў’, ’напружаныя намаганні, спробы зрабіць што-н.’, ’хвароба пры родах’ (ТСБМ, Нас.). Укр. поту́га ’сіла моц’, ’войска’, якое, магчыма, з польск. potęga, рус. поту́ги ’напружанні’, по́туг ’цеціва’, кур. поту́жный ’парывісты (вецер)’, ту́жить ’нацягваць’, польск. potęga ’сіла, моц’, tężeć ’цвярдзець’, чэш. tužiti, славац. tužiť ’умацоўваць’. Паўночна-славянскае. Да тугі́ (гл.) > ту́жыцца ’напружваць мускулы’, тужэ́ць ’станавіцца тугім’, патужэ́ць ’пацвярдзець’ (ТСБМ, Некр.). Утворана, як і літ. pãstangos ’патугі, намаганні’ (< pastìngti ’застыць, замерзнуць, задубець’), пры дапамозе прыстаўкі па‑ (< прасл. po‑). Сюды ж патужні ’цяжкі, няўдалы (пра зіму)’ (Доўн.-Зап., Песні), патужны ’моцны (вецер)’, ’шматводны ад поўных прытокаў’, воран. ’ладны, бойкі’ (Сцяшк. Сл.), патужнасць ’сіла, моц’ (Нас.).

Пату́га 3, пату́жнасць ’дапамога’ (Нас.), пату́жнік, поту́жникъ ’саўдзельнік, памочнік’, ’здаровы работнік’ (Гарб., Нас.). Семантычна-словаўтваральны сінонім з лексемай по́‑мач (< прасл. pomogtь ∼ паўн.-слав. tǫgъ/tęga). Да пату́га 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)