абмя́клы, ‑ая, ‑ае.

1. Які страціў цвёрдасць, пругкасць. Абмяклы ад вільгаці хлеб.

2. перан. Які стаў вялым, расслабленым. Пілот-механік, знаёмы Алегу, абмяклы, ляжаў на падлозе. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кіно́шнік, ‑а, м.

Разм. Работнік кінематаграфіі. Я стаў кіношнікам. Потым, праз шмат гадоў,.. мы ўспаміналі пачатак нашай работы і радаваліся развіццю самага важнага з мастацтваў — кіно. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палысе́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў лысым; аблыселы. Бацька спаў, і Сяргей убачыў на падушцы яго палыселую, з высокім пакатым ілбом галаву і зарослы густою шчэццю твар. Сіўцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасмугле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў смуглым, смуглейшым. Раптам Эдуард паяўляецца ў нас у рэдакцыі, у вайсковым шынялі, падцягнуты, з пасмуглелым тварам, не сказаць, каб вельмі вясёлы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пашарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў шэрым або больш шэрым. Нават выгляд залатога, крыху пашарэлага ад часу іржышча радаваў душу. Броўка. Праз акенца відзён пашарэлы сітаваты снег. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перайна́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Змяніўшыся, стаць іншым; перамяніцца. Перайначыліся людзі. Перайначыўся настрой. □ Твар .. [Сямёна Васільевіча] у адзін момант перайначыўся, выраз стаў мяккі, добры, на ім адбілася спагадлівасць. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхіста́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад расхістаць.

2. у знач. прым. Які стаў слабым, няўстойлівым, хісткім. Па расхістанай драўлянай лесвіцы Алаіза падалася да дзвярэй. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцямне́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў цёмным, пацямнеў. Лоб высокі, нейкі сцямнелы, пукаты; шчокі праваліліся. Скрыган. Белыя краны строма вырысоўваліся на фоне яшчэ не зусім сцямнелага неба. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акамяне́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які стаў цвёрдым як камень, ператварыўся ў камень. Акамянелы раствор. □ І лісцейка як адціснулася тысячы год назад, так і захавала свой малюнак у акамянелым дрэве. Лынькоў. // перан. Які стаў цвёрды, сухі ад працяглага ляжання. І стаялі счарнелыя печы З пераваранай бульбай, З выкіпеўшай капустай, З акамянелым хлебам. Блатун. Зямля стала зусім акамянелай. Каваль.

2. перан. Які стаў нерухомым, замёр; застылы, аслупянелы. Ваня стаяў акамянелы. Няўжо праўда? Новікаў.

3. перан. Які страціў здольнасць выяўляць якія‑н. пачуцці; абыякавы да ўсяго. На пярэдняй парце, сціснуўшы галаву далонямі, сядзела з акамянелым тварам Рая. Шамякін. Пеця стаяў з акамянелым сэрцам, абхапіўшы рукамі худыя плечы маці, і таксама плакаў. Сіняўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Звы́клы ’які стаў прывычкай’. Рус. свыклый (Даль), укр. звиклий, польск. zwykły, чэш. zvyklý ’тс’, серб.-харв. сви̏кло ’як па звычцы’. Ст.-рус. звыклый (1613 г.). Ст.-бел. звыклыи (XV ст.). Прасл. элавы дзеепрыметнік *sъvyk‑l‑ъ да прэфіксальнага дзеяслова sъ‑vyknǫti, гл. выкнуць. Паводле Булыкі (Запазыч., 119), з польск. Гэта не выключана, але наяўнасць рус. і серб.-харв. форм паказвае магчымасць і рэфлексацыі прасл. слова. Параўн. звычай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)