зна́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які належыць да знаці. Пяць троек, запрэжаных у прыгожыя высокія вазкі з гербамі на дзверцах, падвезлі да князёвага палаца .. знатных гасцей. Лупсякоў.
2. Вядомы, славуты. Калі Наташа скончыла-спяваць, зала, — а там сядзелі знатныя перадавікі, інжынеры, кіраўнікі будоўлі, — замерла ў маўчанні. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халя́ва, ‑ы, ж.
1. Частка бота, якая закрывае нагу ад ступні да калена. Тыя боты як уздзене, Дык халявы па калені, А як пойдзе, дык рыпяць — Варты мо’ чырвонцаў з пяць. Крапіва.
2. У вытворчасці шкла — выдзьмутая шкляная цыліндрычная загатоўка, якую затым распрамляюць у ліст шкла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяцёра, пяцяры́х, пяцяры́м, пяцяры́мі, ліч. зб.
Пяць (падліковага значэння не мае; ужыв. з назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. ў мн. л. і без залежнага слова).
П. мужчын. П. сірот.
Іх там працуе п.: два мужчыны і тры жанчыны. П. свіней. П. сутак. П. калёс. П. ботаў. П. рукавіц.
◊
За пяцярых (працаваць, есці і пад.) — вельмі многа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адпало́ць сов.
1. в разн. знач. отполо́ть;
я сваё ўжо ~ло́ў — я своё уже́ отполо́л;
пяць дзён ~ло́ла — пять дней отполо́ла;
2. (возместить трудом) отрабо́тать на пропо́лке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БАНДУ́НГСКАЯ КАНФЕРЭ́НЦЫЯ 1955,
канферэнцыя 29 краін Азіі і Афрыкі, якая адбылася 18—24 красавіка ў г. Бандунг (Інданезія). Яе ініцыятары Бірма, Індыя, Інданезія, Пакістан і Цэйлон. Канферэнцыя асудзіла каланіялізм, палітыку расавай дыскрымінацыі і сегрэгацыі; яе рашэнні замацаваны ў рэзалюцыях (аб праблемах залежных народаў, правах чалавека, аб самавызначэнні, эканам. і культ. супрацоўніцтве) і дэкларацыі аб садзейнічанні ўсеагульнаму міру і супрацоўніцтву, у аснову якой пакладзены пяць прынцыпаў мірнага суіснавання (Панча шыла). Ідэі Бандунгскай канферэнцыі леглі ў аснову Каірскай канферэнцыі салідарнасці краін Азіі і Афрыкі (1957—58) і Акрскіх канферэнцый краін Афрыкі (1958).
т. 2, с. 278
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУ́РЧАНКА Людміла Маркаўна
(н. 12.11.1935, г. Харкаў, Украіна),
расійская актрыса. Нар. арт. СССР (1983). Скончыла Усесаюзны дзярж. ін-т кінематаграфіі (1958). Яе мастацтву ўласцівы тэмперамент, лірызм, музыкальнасць. Выконвала камедыйныя, вострахарактарныя ролі ў кіно: «Карнавальная ноч», «Дзяўчына з гітарай», «Саламяны капялюшык» і «Нябесныя ластаўкі» (тэлевізійныя), «Мама». Яе драм. талент праявіўся ў фільмах: «Старыя сцены» (Дзярж. прэмія Расіі 1976), «Дваццаць дзён без вайны», «Сібірыяда», «Пяць вечароў», «Палёты ў сне і наяве», «Вакзал для дваіх» і інш. Выступае як эстр. спявачка. Аўтар кніг «Маё дарослае дзяцінства» (1982), «Апладысменты» (1987) і інш.
т. 5, с. 538
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
plus3 [plʌs] prep. плюс;
Three plus five equals eight. Тры плюс пяць роўна васьмі;
The book has 250 pages, plus 28 pages of appendices. Кніга налічвае 250 старонак, плюс 28 старонак дадатку.
♦
plus or minus плюс-мі́нус
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бы́тнасць, ‑і, ж.
У выразе: у (маю, тваю, яго і г. д.) бытнасць кім або дзе — у час знаходжання ў якасці каго‑н. або дзе‑н. У бытнасць Пракопа Касянка старшынёй калгаса гаспадарка ішла ўгору: добра абсявалася поле, былі пастаўлены неблагія грамадскія будынкі, пасаджана дваццаць пяць гектараў саду. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзве́сце, двухсот, двумстам, двумастамі, (аб) двухстах, ліч. кольк.
Лік і лічба 200. Дзвесце дзеліцца на пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 200. Дзвесце чалавек. □ На ўсе Мікуцічы было не болей трох лодак, хоць у сяле налічвалася каля двухсот двароў. Колас. Дуброва сапраўды была блізка, сажняў за дзвесце ад хутара. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
семіна́р, ‑а, м.
1. Практычныя заняткі студэнтаў у вышэйшай навучальнай установе па якому‑н. спецыяльнаму прадмету, тэме; абмеркаванне студэнцкіх ці аспіранцкіх дакладаў. Семінары па літаратуры.
2. Групавыя заняткі, гурток для павышэння кваліфікацыі, ідэйна-палітычнага ўзроўню. Семінар прапагандыстаў. □ Быў семінар кінакрытыкаў. Мы глядзелі чатыры-пяць фільмаў у дзень. «Маладосць».
[Ад лац. seminarium — рассаднік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)