ура́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Вышэйшы выканаўчы і распарадчы орган дзяржаўнай улады, які ажыццяўляе непасрэднае кіраванне краінай. Савецкі ўрад. Буржуазны ўрад. Рэвалюцыйны ўрад. □ Толькі дзякуючы Саветам удалося ў Расіі тое, што не ўдавалася ні ў адной з еўрапейскіх рэвалюцый, народ вылучыў і даў апору сапраўднаму народнаму ўраду. Ленін. // Члены такога органа. Урад пайшоў у адстаўку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ра́туша ’орган гарадскога самакіравання ў Заходняй Еўропе і будынак, дзе ён размяшчаўся’ (ТСБМ, Шымк. Собр.), ст.-бел. ратуша, ратушъ ’будынак магістрата’ (Ст.-бел. лексікон). Праз адаптаванае польск. ratusz ’ратуша’, а ў польскай, магчыма, праз чэш. з с.-в.-ням. râthûs ’будынак паседжанняў гарадской рады’ < rât ’рада’ + hûs ’будынак’ (XIII–XIV стст.). У старабеларускай адзначаецца з 1445 г. (Булыка, Запазыч., 274). Гл. таксама Галай, Роднае слова, 1997, 5, 58.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыбуна́л ‘судовы орган для разгляду ваенных і асабліва цяжкіх грамадзянскіх злачынстваў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Ст.-бел. трибуналъ (трыбуналъ) ‘вышэйшы апеляцыйны суд’ (1540 г.). Запазычана са ст.-польск. trybunał ‘вышэйшы апеляцыйны шляхецкі суд (з 1578 г.)’ (Булыка, Лекс. запазыч., 52), якое з лац. tribūnal ‘узвышэнне, на якім сядзелі магістраты (трыбуны) пры выкананні службовых абавязкаў’, ‘крэсла суддзі, палкаводца’ < tribūnus ‘чыноўнік’ (Голуб-Ліер, 489; ЕСУМ, 5, 634; SWO, 1980, 779).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
body [ˈbɒdi] n.
1. це́ла
2. ту́лава, торс
3. труп, мёртвае це́ла
4. о́рган; гру́па (людзей);
a governing body о́рган кірава́ння;
a public body грама́дская арганіза́цыя
5. гало́ўная ча́стка (будынка, кнігі і да т.п.); ку́заў (аўтамабіля), фюзеля́ж (самалёта) 6. це́ла, аб’е́кт;
solid/liquid bodies цвёрдыя/ва́дкія це́лы;
the heavenly bodies нябе́сныя це́лы
7. ма́са, вялі́кая ко́лькасць;
a large body of facts ма́са фа́ктаў
8. гушчыня́; кансістэ́нцыя; моц, мацу́нак (віна)
9. infml чалаве́к
10. стан (сукенкі)
♦
body and soul душо́й і це́лам;
in a body усе́ як адзі́н, пагало́ўна;
keep body and soul together выжыва́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
су́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
1. Выраб са скуры, тканіны і пад., прызначаны для нашэння чаго-н.; торба.
Прадуктовая с.
С. для гародніны.
2. У некаторых жывёл: поласць, складка скуры на жываце мацеры, дзе даношваецца і развіваецца дзіцяня.
С. кенгуру.
3. У анатоміі: орган, які мае выгляд полага мяшэчка са злучальнай тканкі (спец.).
Сардэчная с.
|| памянш. су́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).
|| прым. су́мачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АГУ́ЛЬНАЯ А́ФРА-МАЎРЫКІ́ЙСКАЯ АРГАНІЗА́ЦЫЯ
(Organisation Commune Africaine et Mauricienne; ОКАМ),
аб’яднанне афрыканскіх дзяржаў. Створана на базе Афра-малагасійскага саюза (засн. ў 1961; з 1964 Афра-малагасійскі саюз эканам. супрацоўніцтва, у 1965—74 Агульная афра-малагасійская і маўрыкійская арг-цыя). Уваходзяць (1994): Бенін, Буркіна-Фасо, Кот-д’Івуар, Маўрыкій, Нігер, Руанда, Сенегал, Сейшэльскія Астравы, Тога, Цэнтральнаафрыканская Рэспубліка (ЦАР). Гал. мэта — умацаванне эканам., сац., тэхн. і культ. супрацоўніцтва краін-удзельніц. Вышэйшы орган — канферэнцыя кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў. Штабкватэра ў г. Бангі (ЦАР). Друкаваны орган час. «Nations Nouvelles» («Нацыянальныя навіны»).
т. 1, с. 89
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«БЕДНЯ́К»,
штодзённая сялянская газета. Выходзіла з 25.9.1918 да жн. 1919 на рус. мове напачатку ў Смаленску як выданне Паўн.-Зах. абл. к-та РКП(б), з 25.2.1919 у Мінску як орган ЦБ КП(б)Б, з 12.3.1919 орган ЦК і Мінскага губ. к-та КП(б) Літвы і Беларусі. Асвятляла жыццё Сав. краіны, падзеі грамадз. вайны, друкавала матэрыялы пра дзейнасць к-таў беднаты, сельскіх камуністаў. Частка тыражу засылалася ў акупіраваныя Польшчай раёны Беларусі. Мела рубрыкі: «Па Расіі», «За рубяжом», «У ворагаў Савецкай улады», «Чырвоная Армія» («Чырвоны фронт»), «Вясковае жыццё» і інш.
т. 2, с. 371
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВО́ЧКА,
1) вегетатыўны орган у шматгадовых вышэйшых раслін (зімуючая ці часова спыненая ў развіцці відазмененая пупышка або комплекснае марфалагічнае ўтварэнне, якое аб’ядноўвае некалькі пупышак); у садоўніцтве — пупышка з прышчэпкай, што служыць для прышчэплівання на прышчэпу; у агародніцтве — ямка на клубнях бульбы з 3 (адной цэнтральнай і дзвюма бакавымі) укрытымі лускавінкамі пупышкамі (пасадачным матэрыялам могуць быць клубні, парэзаныя на часткі, якія маюць хоць адно вочка).
2) Орган зроку (адзін або некалькі) у мечахвостаў і членістаногіх.
3) Стыгма, або чырвоная плямка, — святлоадчувальная арганела жгуцікавых прасцейшых, аднаклетачных рухомых водарасцей і зааспор шматклетачных водарасцей.
т. 4, с. 281
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
assembly [əˈsembli] n.
1. асамбле́я; заканада́ўчы о́рган;
the UN General Assembly Генера́льная Асамбле́я Арганіза́цыі Аб’ядна́ных На́цый
2. сход
3. пасяджэ́нне
4. збо́рка (частак мэблі, механізмаў і да т.п.)
assembly line [əˈsembliˌlaɪn] n. канве́ер
assembly plant [əˈsembliˌplɑ:nt] n. збо́рачны цэх
assembly room [əˈsembliˌrʊm] n. за́ла пасяджэ́нняў; а́ктавая за́ла
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адвенты́ўны
(ад лац. adventicius = прьпплы)
біял. чужы, не ўласцівы;
а. орган — орган расліны, які развіваецца не на звычайным месцы, напр. карані на надземнай частцы, пупышкі і парасткі на каранях;
а-ая расліна — расліна, занесеная чалавекам у мясцовасць, дзе яна раней не расла.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)