an allowance of $500 on the old car — скі́дка 500 даля́раў за стары́ аўтамабі́ль
4) талерава́ньне n.
allowance of slavery — талерава́ньне няво́льніцтва
to make allowance for the wishes of others — лічы́цца з жада́ньнем і́ншых
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Купі́ць ’набыць за грошы’ (ТСБМ, Бяльк., ТС, Сл. паўн.-зах.). Укр.купити, рус.купить, ст.-слав.коупити, балг.купя, серб.-харв.ку́пити, славен.kúpiti, польск.kupić, чэш.koupiti, славац.kúpiť, в.-луж.kupić, н.-луж.kupiś ’тс’. Прасл.kupiti лічыцца запазычаннем з гоц.kaupon ’таргаваць, гандляваць’, а германскія словы — з лац.caupo ’крамар’ (Бернекер, 647; Траўтман, 123; Кіпарскі, 204). Аднак існуе іншая магчымасць вытлумачыць паходжанне славянскіх лексем. Лац.caupo ў сваю чаргу разглядаецца як запазычанне з невядомай мовы. Яго можна звязаць са ст.-грэч.κάπηλος ’крамар’, калі прыняць для апошняга κάπηλος (< *κϜαπηλος): caupo‑ *ku̯op‑: *kou̯p‑. Сюды ж можна аднесці і тах.kappi ’серабро’ (< *kou̯p‑): ст.-грэч.καπηλεία ’гандаль’ ∼ тах.kappi ’серабро’. І.‑е. ku̯op тады разглядаецца як назва адзінкі натуральнага абмену. Параўн. прасл.kopa (гл. капа) (ст.-польск. і ст.-чэш.kopa ’грашовая адзінка’). Калі гэта так, мы можам рэканструяваць *ku̯op‑/*kou̯p‑ і аднесці сюды прасл.kupiti. Германскія словы можна разглядаць як славянізмы (далейшую аргументацыю гл. у Мартынава, Лекс. взаим., 161–166).
Ку́піць ’гарэць без полымя, дымець’ (Мартынаў, Зб. Крапіве, 210), якое суадносіцца з ко́паць (< *ku̯op‑) як аблаўтны варыянт *koup‑. Гл. купець і капцець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лі́́бра
(лац. libra = фунт)
1) адзінка вагі ў Стараж. Рыме і сярэдневяковай Еўропе, роўная 1 фунту;
2) друкарская мера паперы, роўная 25 аркушам;
3) мера вагі ў краінах Лац. Амерыкі, роўная 460 г;
4) грашовая адзінка Перу з 1897 да 1930 г. (замест яе быў уведзены соль2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сістэ́маж., в разн. знач. систе́ма;
прыве́сці ў ~му — привести́ в систе́му;
с. апла́ты — систе́ма опла́ты;
с. по́глядаў — систе́ма взгля́дов;
філасо́фская с. — филосо́фская систе́ма;
грашо́вая с. — де́нежная систе́ма; систе́ма сма́зки;
машы́на но́вай ~мы — маши́на но́вой систе́мы;
○ со́нечная с. — со́лнечная систе́ма;
геацэнтры́чная с. све́ту — геоцентри́ческая систе́ма ми́ра;
геліяцэнтры́чная с. све́ту — гелиоцентри́ческая систе́ма ми́ра;
перыяды́чная с. элеме́нтаў — хим. периоди́ческая систе́ма элеме́нтов;
дзесятко́вая с. класіфіка́цыі — десяти́чная систе́ма классифика́ции;
ю́рская с. — геол.ю́рская систе́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
grant
[grænt]1.
v.t.
1) дава́ць (то́е, пра што про́сяць); дазваля́ць
to grant scholarship (permission) — даць стыпэ́ндыю (дазво́л).
2) прызна́ньне, нада́ньне (пра́ва); перада́ча f. (маёмасьці)
•
- take for granted
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГРАШО́ВАЕ АБАРАЧЭ́ННЕ,
бесперапынны рух грошай у наяўнай і безнаяўнай формах, звязаны з кругаваротам тавараў, а таксама нетаварнымі плацяжамі і разлікамі ў гаспадарцы. Агульны закон грашовага абарачэння — закон колькасці неабходных для абарачэння грошай, які дзейнічае пры ўсіх спосабах вытв-сці, дзе існуе таварнае і грашовае абарачэнне, і пры любых грашовых сістэмах. Ён выяўляе сувязь такіх паказчыкаў, як грашовая маса, сума цэн тавараў і паслуг, крэдыт, плацяжы, якія ўзаемна пагашаюцца, хуткасць грашовага абарачэння. Важная характарыстыка грашовага абарачэння — устойлівасць, адно з праяўленняў якой — стабільнасць усіх відаў цэн і тарыфаў. Значная частка плацежнага абароту ў прамыслова развітых краінах прыпадае на фін. аперацыі з рознымі відамі каштоўных папер, пазыковыя аперацыі, падатковыя плацяжы і інш.фін. здзелкі. Большая частка грашовага абарачэння ажыццяўляецца ў безнаяўнай форме, што звязана з рэзкім павелічэннем аб’ёму плацежна-разліковых аперацый. Наяўнае грашовае абарачэнне вагаецца ў розных краінах і складае ад 10 да 20% унутр. грашовага абароту.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
адзі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑нак; ж.
1. Першы, найменшы цэлы лік, а таксама яго лічбавы знак «1». //толькімн. (адзі́нкі, ‑нак). Апошняя лічба ў мнагазначных ліках. Двухзначны лік складаецца з адзінак і дзесяткаў.
2. Самая нізкая адзнака паспяховасці ў пяцібальнай сістэме, якая азначае: «вельмі дрэнна».
3. У спалучэнні з назоўнікамі або прыметнікамі азначае велічыню, якая прынята для вымярэння аднародных велічынь. Адзінка вымярэння. Грашовая адзінка. Адзінка даўжыні. Кармавая адзінка. Адзінка паскарэння. Сістэма адзінак.
4. Кожная асобная істота, прадмет, паасобнік. Аддзел рукапісаў сабраў каля 2000 адзінак рукапісных твораў.«Беларусь».// Службовае месца ў штатным раскладзе якой‑н. установы, арганізацыі. Штатная адзінка. Вакантная адзінка.//толькімн. (адзі́нкі, ‑нак). Мала хто; паасобныя. З вялікай групы экскурсантаў толькі адзінкі дасягнулі вяршыні гары.
5.звычайназазначэннем. Самастойная частка нечага цэлага. Адміністрацыйная адзінка. Гаспадарчая адзінка. Баявая адзінка.
6. Асобны чалавек; асоба, індывідуум. Гераізм савецкіх людзей — не якасць выключных адзінак, а масавая з’ява, уласцівасць усяго народу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)