Башлы́к ’башлык; тое, што надзяваюць на галаву паверх шапкі’ (БРС, Сцяшк. МГ, Сакал., Інстр. I, Сцяц. Нар., Шат.). Рус. башлы́к, укр. башли́к (з XVIII ст.). Запазычанне з цюрк. моў (параўн. цюрк. bašlyk, да bašгалава’), Фасмер, 1, 139. Некаторыя новыя дэталі дадае Шанскі, 1, Б, 63.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

міністэ́рскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да міністра, да міністэрства. Міністэрская пасада. Міністэрскі цыркуляр.

2. Разм. Варты міністра, такі, як у міністра. [Клопікаў:] — Паглядзіш, мужык мужыком, а ў гэтага мужыка міністэрская галава была. Лынькоў. [Васіль:] — Не, няма тут нідзе чалавека з міністэрскім выглядам, усе свае, вясковыя. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

Адагнаць усіх, многіх або ўсё, многае. Паадганяць сабак. Паадганяць лодкі. □ Пад скурай у.. [каня] ходарам хадзілі рэбры, галава была панурая і ля вачэй яшчэ больш як калі раіліся мухі. А ён нават не сцепаў ужо галавою, каб паадганяць іх. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бэ́збаш ’вэрхал, гармідар’ (палес., КЭС). Ст.-укр. безбашный, безбаш (з XVII ст., Цімчанка), укр. бе́збеш ’без мэты, без парадку’. Здаецца, запазычанне з тур. мовы (магчыма, калька): да тур. başгалава’ (параўн. яшчэ başsiz ’безгаловы, безначальны, без кіраўніцтва, неабмеркаваны’). Гл. Краўчук, ЛБ, 8, 71–72 (там і прыклады з помнікаў).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

głowa

głow|a

ж.

1. галава;

ból ~y — галаўны боль;

zawrót ~y — галавакружэнне;

2. галава; розум;

tęga ~a — талковы чалавек;

ciasna ~a — абмежаваны розум;

szalona ~a — вар’ят;

3. галава; жыццё;

dać (położyć) ~ę — скласці галаву; аддаць жыццё; загінуць;

4. галава; душа; чалавек;

butelka piwa na ~ę — бутэлька піва на чалавека;

produkcja na ~ę ludności — вытворчасць на душу насельніцтва (на чалавека);

5. галава; кіраўнік;

~a państwa — кіраўнік дзяржавы;

~a domu — гаспадар [дому];

~a rodziny — галава сям’і;

6. галава (шарападобны прадмет);

~a sera — галава сыру;

~a kapusty — галоўка (качан; вілок) капусты;

~a do pozłoty — дурная галава;

w ~ach łóżka — у галавах;

ma zielono w ~ie — у яго вецер у галаве;

zachodzić w ~ę — ламаць галаву;

~a do góry! — вышэй галаву!;

mieć ~ę na karku — мець галаву на плячах;

stracić ~ę — згубіць галаву, разгубіцца;

całkiem mi to wyleciało z ~y — я зусім запамятаваў пра гэта; у мяне гэта вылецела з галавы;

sukces uderzył mu do ~y — поспех ударыў яму ў галаву; галава ад поспеху закруцілася;

bić na ~ę — а) перамагаць;

перавышаць;

nie zawracaj sobie ~y — не дуры (не тлумі) сабе галавы;

co ~a, to rozum — што галава, то і розум;

przyszło mi do ~y, że ... — мне прыйшло ў галаву, што...; я падумаў, што...;

jak ~a głupia, to i nogom źle — за дурной галавой нагам неспакой

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

кіраўнік, начальнік, галава, загадчык, распарадчык, старшы, камандзір, адміністратар; верхавод (разм.); шэф (кніжн.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

bean

[bi:n]

n.

1) фасо́ля f., боб -у m.

2) зе́рне а́вы)

3) Sl. галава́ f.

4) Slang грош -а m.

not a bean — ні граша́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

гара́чы

1. heiß; furig, glühend, brnnend (пякучы);

гара́чая е́жа wrmes ssen; перан гара́чая галава́ Htzkopf m -(e)s, -köpfe;

гара́чы час wo mit Hchdruck gerbeitet wird, hiße Phse

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

цвяро́зы

1. (не п’яны) nüchtern;

2. перан (разважлівы) nüchtern, vernünftig; schlich (дзелавы);

мець цвяро́зы по́гляд gesnde nsichten hben;

цвяро́зы чалаве́к ein nüchterner Mensch;

цвяро́зая галава́ ein klrer Kopf

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кру́гам прысл:

у мяне́ галава́ ідзе́ кру́гам ich weiß nicht, wo mir der Kopf steht; ein Mühlrad geht mir im Kpfe herm;

се́сці кру́гам sich im Kreis stzen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)