movement

[ˈmu:vmənt]

n.

1) рух -у m. (такса́ма грама́дзкі)

the movement for peace — рух прыхі́льнікаў мі́ру

2) перамяшчэ́ньне, перакіда́ньне (во́йска)

3) ход, мэхані́зм -у m

4) Mus.

а) тэмп -у m.

б) рытм -у m.

в) ча́стка до́ўгага музы́чнага тво́ру

5) пра́ца кішэ́чніка, спаражне́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

sign​2 [saɪn] v.

1. падпі́сваць; падпі́свацца, распі́свацца;

sign a contract падпі́сваць кантра́кт;

I signed for the parcel. Я распісаўся, што атрымаў пасылку.

2. рабі́ць знак (рукою);

He signed me to be quiet. Ён падаў знак, каб я маўчаў.

sign away [ˌsaɪnəˈweɪ] phr. v. перадава́ць (правы)

sign in [ˌsaɪnˈɪn] phr. v. зарэгістрава́цца ў гатэ́лі

sign on [ˌsaɪnˈɒn] phr. v. запіса́цца добраахво́тнікам (у войска)

sign out [ˌsaɪnˈaʊt] phr. v. вы́пісацца з гатэ́ля

sign over [ˌsaɪnˈəʊvə] phr. v. =

sign awaysign up [ˌsaɪnˈʌp] phr. v. = sign on

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

powoływać

незак.

1. прызываць, прызначаць;

powoływać kogo do wojska — прызываць каго ў войска;

powoływać kogo na świadka юр. выклікаць каго ў сведкі;

powoływać co do życia — выклікаць што да жыцця;

2. ствараць, арганізоўваць;

гл. powołać

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Пату́га 1, поту́га ’туга, журба’ (ТС). Да туга́ (гл.). Прыстаўка па‑ і націск на ‑у́‑ пад уплывам семантычна блізкай лексемы пату́гі 2 ’цяжкасці фізічныя’.

Пату́га 2, пату́гі ’напружанне ўсіх сіл, напружанае скарачэнне мышцаў’, ’напружаныя намаганні, спробы зрабіць што-н.’, ’хвароба пры родах’ (ТСБМ, Нас.). Укр. поту́га ’сіла моц’, ’войска’, якое, магчыма, з польск. potęga, рус. поту́ги ’напружанні’, по́туг ’цеціва’, кур. поту́жный ’парывісты (вецер)’, ту́жить ’нацягваць’, польск. potęga ’сіла, моц’, tężeć ’цвярдзець’, чэш. tužiti, славац. tužiť ’умацоўваць’. Паўночна-славянскае. Да тугі́ (гл.) > ту́жыцца ’напружваць мускулы’, тужэ́ць ’станавіцца тугім’, патужэ́ць ’пацвярдзець’ (ТСБМ, Некр.). Утворана, як і літ. pãstangos ’патугі, намаганні’ (< pastìngti ’застыць, замерзнуць, задубець’), пры дапамозе прыстаўкі па‑ (< прасл. po‑). Сюды ж патужні ’цяжкі, няўдалы (пра зіму)’ (Доўн.-Зап., Песні), патужны ’моцны (вецер)’, ’шматводны ад поўных прытокаў’, воран. ’ладны, бойкі’ (Сцяшк. Сл.), патужнасць ’сіла, моц’ (Нас.).

Пату́га 3, пату́жнасць ’дапамога’ (Нас.), пату́жнік, поту́жникъ ’саўдзельнік, памочнік’, ’здаровы работнік’ (Гарб., Нас.). Семантычна-словаўтваральны сінонім з лексемай по́‑мач (< прасл. pomogtь ∼ паўн.-слав. tǫgъ/tęga). Да пату́га 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

desert

I [ˈdezərt]

1.

n.

пусты́ня, пустэ́льня f., незасе́лены абша́р

2.

adj.

1) сухі́, пусты́нны, пустэ́льны; неўрадлі́вы

2) незасе́лены, бязьлю́дны

a desert island — бязьлю́дны абто́к

II [dɪˈzɜ:rt]

v.

1) пакіда́ць

2) дэзэртава́ць (з во́йска)

III [dɪˈzɜ:rt]

n., usually deserts

заслу́га f., заслу́жанае n.

He got his deserts — Ён атрыма́ў па заслу́гах

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

retire

[rɪˈtaɪr]

v.

1) пакіда́ць слу́жбу, заня́так; ісьці́ або́ пасыла́ць на пэ́нсію

2) адасабля́цца

to retire into oneself — замкну́цца ў сабе́

She retired to a convent — Яна́ пайшла́ ў манасты́р

3) здыма́ць з абаро́ту (пашко́джаныя банкно́ты)

4) адступа́ць (пра во́йска)

5) кла́сьціся спаць

We retire early — Мы ра́на кладзе́мся спаць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

передвига́ть несов.

1. перасо́ўваць; (переставлять) перастаўля́ць;

передвига́ть стол перасо́ўваць стол;

передвига́ть дом перасо́ўваць дом;

передвига́ть ме́бель перастаўля́ць мэ́блю;

2. (перемещать) перамяшча́ць;

передвига́ть войска́ перамяшча́ць во́йскі;

3. перен. (на другую работу) пераво́дзіць;

4. перен., разг. (сроки) перано́сіць;

передвига́ть сро́ки выполне́ния рабо́ты перано́сіць тэ́рміны выкана́ння рабо́ты;

◊

е́ле но́ги передвига́ет ледзь но́гі перастаўля́е;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

пераця́ць, ператну, ператнеш, ператне; ператнём, ператняце; пр. перацяў, ‑цяла, ‑ло; заг. ператні; зак.

Разм.

1. каго-што. Перасячы, перакусіць і пад. што‑н. на часткі. Перацяць нітку зубамі. □ Дрот з вяроўкай не зраўняць, дрот лісе не перацяць. Астрэйка. Здавалася, калі б рак схапіў дзяўчынку сваімі грознымі клюшнямі, дык перацяў бы папалам. Хомчанка.

2. што. Заступіўшы, перагарадзіць, перарэзаць (шлях, дарогу). Войска і паліцыя перацяла.. [дэманстрацыі] дарогу. Чорны.

3. каго-што. Туга перавязаць, сціснуць. Калі Юрка згінаўся і нацягваў ленту, чуў, што дрыжаць рукі. Пасля не хацелася адгінацца: балела паясніца, аж рэзалася, бы яе перацялі мокрым пяньковым путам. Пташнікаў.

4. пераважна безас. Перахапіць спазмай. У горле перацяло.

5. чым. Разм. Ударыць чым‑н. доўгім, гнуткім; перацягнуць. Максім наскочыў на афіцэра і перацяў яго прыкладам. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыступі́ць, ‑ступлю, ‑ступіш, ‑ступіць; зак.

1. што. Наступіўшы на што‑н., прыціснуць, прытрымаць. Бабуля прыступіла валёнкам гаручы квач, толькі копаць пайшла. Брыль.

2. Уст. Блізка падысці, падступіць да каго‑, чаго‑н. Войска прыступіла да самага горада. □ — Праўда? — гуртам прыступілі дзяўчаты да Адася. Калюга.

3. Пачаць што‑н., узяцца за што‑н. У галаве .. [рэдактара] было многа ўсякіх ідэй. Адна такая ідэя — прыступіць да выдання панямонскай газеты. Колас. У іншых месцах прыступілі ўжо да ворыва, сяўбы, а ў гэтай нізіне ўсё яшчэ збіралася вада з далёкіх ваколіц. Маўр. // Пачаць што‑н. рабіць, выконваць. Прыступіць да сваіх абавязкаў. □ Тады пайшоў сам Ксавэр Блецька. Ён смела і нахабна явіўся да Гальваса і адразу прыступіў да справы. Чорны. Пасля перапынку, дзесьці апоўначы, мы прыступілі да наступнай сцэны вяселля. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эшало́н, ‑а, м.

1. Спец. Частка баявога парадку войск, калі размяшчэнне падраздзяленняў зроблена ў глыбіню ці ўступамі, а не па фронту. На світанні наша разведка данесла, што старыя нямецкія франтавыя ўмацаванні, першага і другога эшалона, пустыя. Машара.

2. Пры паходным перамяшчэнні войска — асобная частка агульнай калоны, якая рухаецца на пэўнай адлегласці ад другой. Калі ў 6 гадзін 30 мінут пачаць адвал ад левага берага першай хвалі дэсанта, то штурмавыя батальёны дывізій першага эшалона прычаляць да таго берага ў 7 гадзін 30 мінут. «Звязда».

3. Чыгуначны састаў, аўтакалона, група самалётаў для масавых перавозак спецыяльнага прызначэння. Эшалон з вугалем. □ Цяпер усе станцыі і пуці забіты ваеннымі эшалонамі, што так паспешліва гналіся на ўсход. Няхай. [Страмілін:] Мы адпраўляем першы эшалон нашых самазвалаў на Волга-Дон. Крапіва.

[Фр. échelon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)