БУЖЫ́НСКІ Тадэвуш

(?—1773),

дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай. Сын С.А.Бужынскага. Вучыўся ў Варшаўскім езуіцкім калегіуме. Староста краснасельскі, ротмістр войска ВКЛ, у 1763—69 кашталян смаленскі, у 1764—66 чл. Камісіі скарбовай ВКЛ, у 1766 маршалак Трыбунала ВКЛ, з 1770 ваявода мінскі, у 1769—71 пасол у Галандыі і Англіі. Прыхільнік Чартарыйскіх. У 1765 выдаў падрыхтаваныя бацькам важнейшыя пастановы сеймаў Польшчы і Рэчы Паспалітай.

т. 3, с. 318

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕ́ТМАНШЧЫНА,

1) паўафіцыйная назва Левабярэжнай Украіны (разам з г. Кіеў) у складзе Расіі ў 1667—1764. Кіравалася гетманам, карысталася пэўнай аўтаноміяй (мела ўласныя адм.-тэр. сістэму, суд, фінансы, войска). Рас. ўрад у 1722 і 1734 часова, у 1764 канчаткова скасаваў гетманскае праўленне.

2) Назва ў гіст. л-ры рэжыму «гетмана Украіны» П.П.Скарападскага ў крас.—снеж. 1918. Гл. таксама раздзел Гісторыя ў арт. Украіна.

т. 5, с. 207

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

list

I [lɪst]

1.

n.

сьпіс, пералі́к -у m.

2.

v.t.

1) рабі́ць сьпіс; запі́саць, зано́сіць у сьпіс, сьпі́сваць, склада́ць пералі́к

2) заліча́ць, прызыва́ць на слу́жбу ў во́йска

3.

v.i.

запі́свацца; прызыва́цца ў во́йска. гл. такса́ма enlist

II [lɪst]

n.

1) край -ю m., беражо́к -ка́ m. (ткані́ны), паласа́ f.

2) баразна́ зро́бленая плужко́м (пры абво́рваньні бурако́ў, бу́льбы)

III [lɪst]

1.

n.

крэн, нахі́л -у m.

2.

v.i.

нахіля́цца, хілі́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

змяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Мяшаючы, перамешваючы, злучыць у адно што‑н. разнароднае; саставіць сумесь ці раствор. Віктар падбег да балота, зачарпнуў у жменю вады, змяшаў з пяском і прынёс Мірону. Маўр. Масла з вадой не змяшаеш. З нар.

2. Парушыць парадак размяшчэння чаго‑н.; пераблытаць, перамяшаць. — Будзем гуляць ці не? — Відаць, не, — змяшаў фігуркі служачы. Караткевіч. // Парушыць баявы парадак, строй (войска). Змяшаць шарэнгі.

•••

Змяшаць з граззю (з зямлёй) каго — груба аблаяць, зняважыць, зняславіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

супрацьстая́ць, ‑стаю, ‑стаіш, ‑стаіць; незак., звычайна каму-чаму.

1. Быць супрацьпастаўленым, супрацьлеглым у адносінах да каго‑, чаго‑н. Станоўчы герой Змітрака Бядулі супрацьстаіць існуючаму ладу ў асноўным сваімі маральнымі і сацыяльнымі запатрабаваннямі. Каваленка. Лявону супрацьстаіць у п’есе дружны калектыў калгаснікаў, у тым ліку і жонка з дачкою. Гіст. бел. сав. літ.

2. Захоўваць устойлівае становішча пад уздзеяннем чаго‑н. Супрацьстаяць парывам ветру. // Супраціўляцца, аказваць супрацьдзеянне. Супрацьстаяць знешнім уплывам. / Пра ўзброеныя сілы. войска ў вайне, бітве і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

оттяну́ть сов.

1. в разн. знач. адцягну́ць, мног. паадця́гваць;

оттяну́ть ло́дку адцягну́ць ло́дку;

оттяну́ть болт адцягну́ць бо́лт;

оттяну́ть войска́ адцягну́ць во́йскі;

оттяну́ть реше́ние адцягну́ць рашэ́нне;

2. (натрудить) наверадзі́ць;

оттяну́ть ру́ку чемода́ном наверадзі́ць руку́ чамада́нам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

requisition

[,rekwɪˈzɪʃən]

1.

n.

1) рэквізы́цыя f. (асабл. для во́йска)

2) пі́саны зага́д для рэквізы́цыі

3) запатрабава́ньне n., патрэ́ба f.

to be in requisition — быць патрэ́бным для чаго́

2.

v.t.

рэквізава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

powołanie

powołani|e

н.

1. прызыў; закліканне; заклік; покліч;

~e do wojska — прызыў у войска;

2. прызванне; пакліканне;

z ~a — па прызванні; паводле прызвання (паклікання)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

colour​1 [ˈkʌlə] n.

1. ко́лер; тон; адце́нне;

all colours of the rainbow усе́ ко́леры вясёлкі;

the colour question ра́савая прабле́ма

2. фа́рба

3. ко́лер тва́ру;

His face was drained of colour. Ён нядобра сябе адчуваў.

4. калары́т

5. pl. colours сцяг, флаг;

join the colours пайсці́ ў а́рмію/у во́йска

♦

high colour румя́нец;

with flying colours перамо́жна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ВАР Публій Квінтылій

(Publius Quintilius Varus; каля 53 да н. э. — 9 н. э.),

старажытнарымскі палкаводзец. Быў консулам (13 да н. э.), правіцелем Сірыі (6—4 да н.э.) і Германіі (6—9 н. э.). У час задушэння паўстання герм. плямён пад кіраўніцтвам Армінія Вар на чале з рым. легіёнаў трапіў у акружэнне ў Тэўтабургскім лесе. У выніку чатырохдзённай бітвы яго войска было знішчана, Вар скончыў самагубствам.

т. 3, с. 507

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)