Самава́р ’металічны прыбор для кіпячэння вады з награвальнай трубкай у сярэдзіне’ (ТСБМ, Др.-Падб.). З рус. самова́р ’тс’, якое ад сам і варить (Праабражэнскі, 2, 248; Брукнер, 480). Інакш Міклашыч, які бачыць у рускім слове запазычанне з цюрк. sanabar, што менш верагодна. Падрабязна аб рус. слове гл. Фасмер, 3, 553.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
träumen
1.
vi (von D)
1) ба́чыць у сне; (пры)сні́ць
ich träumte [mir träumte] von dir — ты мне (пры)сні́ўся
träume süß! — спі сма́чна!
2) ма́рыць, мро́іць (пра што-н.)
2.
:
éinen Traum ~ — ба́чыць сон
das hätte er sich nicht ~ lássen — гэ́та яму́ і не ма́рылася [у сне не сні́лася]
das soll er sich ja nicht ~ lássen! — няха́й ён і не ма́рыць аб гэ́тым!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ба́чнасць ж
1. (бачыць удалечыню) Sicht f -, Síchtweite f -;
мяжа́ ба́чнасці Síchtweite f;
2. (знешняе падабенства) Schein m -(e)s, Ánschein m;
рабі́ць ба́чнасць den Ánschein erwécken;
гэ́та то́лькі ба́чнасць das ist doch nur Máche!, das sieht doch nur so aus!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Зрок ’здольнасць бачыць; погляд’. Чэш., славац. zrak ’тс’, славен. zrȃk ’паветра, прамень’, серб.-харв. зра̑к ’паветра’, зра̑к, зра̏ка ’прамень, святло’, балг. зрак ’прамень, святло’ перан. ’зрок’, макед. зрак ’прамень, святло’, дыял. ’погляд’. Ст.-слав. зраkъ ’зрок’. Ст.-рус. зракъ ’выгляд, вобраз; зрок’. Рус. зрак > зрачок Фасмер (2, 105) лічыць стараславянізмам, прыводзячы ўсх-слав. форму зорок; Шанскі, 2, З, 109. Тады зрок трэба лічыць паланізмам, які адлюстроўвае польск. літ. wzrok ’здольнасць бачыць, погляд’, уст. ’вока’. Пачатковае w‑ магло быць утрачана ў бел., калі ўлічваць взрокъ у Скарыны, у Александрыі (Булыка, Запазыч., 62). Але і ў ст.-польск. была форма zrok (Рэчак), якая і магла адлюстравацца ў бел. літ. форме. Корань той самы, што зрэнкі, зара, зарыць (гл.). Копечны, Zákl. zásoba, 429–30.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
widzieć
widzi|eć
незак. бачыць;
było co ~eć — было на што паглядзець;
dobrze (źle) kogo ~eć — а) добра (кепска) прымаць каго;
б) добра (кепска) думаць пра каго;
widzieć źdźbło w oku bliźniego, a belki w swoim nie widzieć — бачыць саломіну ў воку іншага, а ў сваім бервяно не заўважае;
któż to ~ał! — дзе гэта бачана!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
glad
[glæd]
1.
adj. gladder, gladdest
1) рады, задаво́лены
to be glad — це́шыцца; ра́давацца
I am glad to see you — Я ра́ды вас ба́чыць
2) ра́дасны, прые́мны
The glad news — прые́мная ве́стка
2.
v.t., Archaic
це́шыць, ра́даваць
3.
v.i.
це́шыцца, быць задаво́леным
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
жанглёр, ‑а, м.
Цыркавы артыст, які спрытна падкідвае і ловіць адначасова некалькі прадметаў. Схапіўшы дзве ладныя цагліны, .. [Сяргей] пачаў падкідваць іх, нібы цыркавы жанглёр. Шыцік. // перан. Пра таго, хто спрытна, але адвольна абыходзіцца з фактамі, словамі і пад. — Ты, калега, убачыў за адозвай гуртка славянафілаў толькі апаганьванне чыстых парываў рускай народнай душы, а трэба бачыць спрытнага штукара-жанглёра, які пачынае гуляць з такімі рэчамі, як народ, нацыя, вайна. Галавач.
[Фр. jongleur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
талкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., што і без дап.
Разм.
1. Гутарыць, гаварыць. Мужыкі збіраліся ў кучкі, спрачаліся між сабой і талкавалі. Колас. Я неўзаметку зноў стаў талкаваць пра туман, пра вясну, схіліў гутарку на дзяўчат. Пташнікаў.
2. Растлумачваць што‑н. [Марцін Трайны:] — Што .. [Руневіч] не бачыць, што вы за чалавек? Ды ўжо ж і мы з Сяргеем яму не раз талкавалі. Звальняцца хоча. Брыль. Разумнаму шмат талкаваць не трэба. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Duro flagello mens docetur rectius
Модным бізуном хутчэй навучыш розуму.
Крепкой плетью быстрее научишь уму-разуму.
бел. Біты сабака здалёк бачыць кіёк. Не пабаяўся ківа ‒ пабаішся кія.
рус. Палка нема, а даст ума. За дело побить ‒ уму-разуму учить. Лоза хоть и мука, да впредь наука. Учить дураков ‒ не жалеть кулаков. Бьют не ради мученья, а ради ученья. Кнут не мучит, а добру учит. Кого слова не берут, с того шкуру сдерут.
фр. Qui aime bien châtie bien (Кого очень люблю, [того] и наказываю).
англ. Spare the rod and spoil the child (Пожалей палку ‒ испортишь дитя).
нем. Wer nicht geschunden wird, der nicht erzogen (Кого не мучают, того не воспитывают).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
black1 [blæk] n.
1. чо́рны ко́лер; чарната́, чэрнь
2. цемнаску́ры; цемнаску́рая
3. чо́рная во́пратка, жало́ба
♦
be in the black ве́сці спра́ву з прыбы́ткам;
black and white чо́рна-бе́лы (пра фільм, фатаграфію);
(in) black and white : He sees everything in black and white. Ён бачыць усё або чорным або белым.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)