Тако́лечы ’нядаўна, толькі што’ (Сцяшк.). Няясна; другая частка слова адпавядае ‑колечы (гл.), прадстаўленаму ў спалучэннях каліколечы (гл.), хто‑ко́лечы ’хто-небудзь’, што‑ко́лечы ’што-небудзь’, утворанаму са спалучэння часціц *‑kole (ESSJ SG, 1, 318) і ўзмацняльнага ‑чы (параўн. цяперачы) або з *tako‑lĕ‑či, гл. так, а таксама ESSJ SG, 1, 305, 319.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трале́йбус ’шматмесная пасажырская машына з электрычнай цягай’ (ТСБМ), тролʼејбус ’тс’ (Вруб.). З рус. тролле́йбус або польск. trolejbus, што з англ. trolleybus; складаецца з trolley ’ролікавы токапрыёмнік’ і ‑bus — элемент слоў omni‑bus альбо auto‑bus; марфема ‑bus — гэта частка лац. omnibus ’для ўсіх, усім’ (Чарных, 2, 264; Голуб-Ліер, 490; ЕСУМ, 5, 647).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
core
[kɔr]
1.
n.
1) агры́зак, асяро́дак -ка m. (сярэ́дняя ча́стка)
2) цэ́нтар -ру m., сэ́рца n., стры́жань -ня m.
3) су́тнасьць f.
4) Electr. жы́ла ка́бэлю
5) Geol. зямны́я не́тры
2.
v.t.
вырэ́зваць, вы́разаць (сярэ́дзіну я́блыка); выма́ць ко́стачкі з фру́ктаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
highlight
[ˈhaɪlaɪt]
1.
v.t.
1) асьвятля́ць, кіда́ць я́ркае сьвятло́ на што
2) падкрэ́сьліваць, высо́ўваць на пе́ршы плян, надава́ць вялі́кае зна́чаньне
3) рабі́ць выда́тным
2.
n.
1) сьветлавы́ эфэ́кт у жы́вапісе, фатагра́фіі
2) найбо́льш ціка́вая ці ва́жная ча́стка чаго́-н., падзе́я, сцэ́на
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
region
[ˈri:dʒən]
n.
1) ме́сца n., мясцо́васьць f.; абша́р, раён, рэгіён -у m.
2) зо́на, паласа́ f.
the region of the equator — экватэрыя́льная зо́на
3) ча́стка це́ла
the abdominal region — бру́шная по́ласьць
4) галіна́, сфэ́ра f.
the region of imagination — сфэ́ра фанта́зіі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
residue
[ˈrezɪdu:]
n.
1) аста́ча f., аста́так -ку m., рэ́шткі pl., аса́дак -ку m.
The syrup had dried up, leaving a sticky residue — Сыро́п вы́парыўся, пакінуўшы лі́пкі аса́дак
2) Law ча́стка спа́дчыны, яка́я застае́цца пасьля́ спла́ты ўсіх даўго́ў, выда́ткаў ды і́ншых спа́дчыньнікаў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
кватэ́рка
1. Невялікі кавалак зямлі, палоска (Краснап. Бяльк.).
2. Балонка, шкло ў аконнай раме (Клім. Бяльк., Слаўг.).
3. Частка столі паміж дзвюма бэлькамі (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
асяро́дак, ‑дка, м.
1. Сярэдняя частка сцябла ці ствала расліны, якая адрозніваецца сваёй большай або меншай цвёрдасцю. Начамі на пажарышчы відаць было, як выгарвалі асяродкі ў дуплаватых смалістых соснах ды кедрах-веліканах. Пальчэўскі. // Металічны або з якога‑н. іншага матэрыялу шпень, устаўлены ў што‑н. Асяродак карандаша. Асяродак трансфарматара. // Сярэдзіна якога‑н. прадмета. Асяродак плода.
2. Сярэдняя, цэнтральная частка чаго‑н. Понізу іх [пагоркаў] разлягалася сенажаць, а ў асяродку яе — паважная Шчара. Вышынскі. // перан. Цэнтр, засяроджанне чаго‑н. Асяродак культуры. Асяродак рэвалюцыйнага руху. // Тое галоўнае, што выклікае найбольшую ўвагу ўсіх. Кампазіцыйны асяродак. □ І клуня, і кожная рэч у ёй, каб умелі гаварыць, расказалі б цікавую гісторыю свайго паходжання і ў самым асяродку быў бы дзед Баўтрук. Колас.
3. Тое, што і асяроддзе (у 1 знач.). Іх [вучняў] часта грубаватыя выхадкі ці звароты непасрэдна да яго.. [настаўнік] прапускаў між вушэй, ведаючы той грубы асяродак, з якога яны выйшлі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паса́д, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Гіст. У 10–18 стст. — гандлёва-рамесная частка горада за крапасной сцяной. Месцам канцэнтрацыі гандлёва-рамесніцкага насельніцтва з’яўлялася другая частка горада — пасад, які ўзнікаў звычайна ўздоўж берага ракі. Штыхаў.
2. Гіст. Прыгарад, прадмесце, пасёлак. Але гэта яшчэ не горад, а так званы пасад — пасяленне прасталюдзінаў. Жычка.
3. Рад снапоў, пакладзеных на ток для абмалоту. Пасля поўдня, хоць пасад і не быў дамалочаным, [Тарэнта] у ток не пайшоў, а выбраўся на тарфяную станцыю да сына. Галавач.
4. Уст. У вясельным абрадзе — месца (звычайна дзяжа, накрытая кажухом), куды садзілі нявесту. Узялі матчыну хлебную дзяжу, паклалі ў яе хлеба, солі, накрылі .. кажухом — вось ён і пасад. Дубоўка. // Разм. Месца, сядзенне. У творчыя дні Канстанцін Міхайлавіч пакідаў свой пасад пад вязам хутка. Лужанін. // перан. Становішча, месца. Занімай, Беларусь маладая мая, Свой пачэсны пасад між народамі!.. Купала. Ён [пан] музыкам быў у замку, Капельмайстра меў пасад. Колас.
•••
Пасад садзіць гл. садзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аванпо́рт
(фр. avant-port, ад avant = перад + port = порт)
вонкавая частка воднай прасторы порта або гавані, зручная для стаянкі суднаў на якары, пагрузкі і разгрузкі іх.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)