Verbum

Пе́лек ’плёскат, пляск’, пеляска́ць ’паласкаць (бялізну)’, ’муціць, хваляваць’, пеляска́цца ’мыцца ў рацэ, у вадзе’ (Нас.). У выніку кантамінацыі паласкаць і пляскаць (Шахматаў, Очерк, 153), параўн. пялёскацца (гл.).

Пелендрава́ць ’вытоптваць пасеў (аб конях)’ (Нас.), ст.-бел. плендровати, плюндровати ’рабаваць’, якія праз польск. plądrować ’рабаваць, шнарыць, шукаць’ запазычаны з ням. plündern ’рабаваць, спусташаць’; паўнагалоссе ‑еле‑ — другаснае.

◎ Перашарсці́ць ’знішчыць, прамарнатравіць’ (Нас., Юрч.), перашараваць ’знішчаць, растрачваць, перавесці’ (Юрч. СНЛ). Да пера (гл.) і тшарсціць, семантыка якога відочная з тлумачэння ў Насовіча — ’перанасіць па адной шарсцінцы’.

Разко́м ’разам, сумесна’, ’за адзін раз’ (Нас.), ’разам’ (ТС), рус. дыял. разко́м ’разам, за адзін раз’, ’без прамаруджвання’, укр. разко́м ’разам’, ’за адзін прыём’. Ад раз (гл.).

Ро́зрыў ’нязгода (паміж братамі)’, ’перарванне, перапынак (хваробы, смутку)’ (Нас.), балг. ра́зрив ’разрыў (сэрца)’, ’разладжаны, расстройванне планаў’ — інтанацыйны варыянт аддзеяслоўнай лексемы разрыў. Да раз‑/роз‑ і рваць (гл.).

Ро́слены ’прарослы’ (Нас.) — дзеепрыметнік з суф. *‑ěn‑ ад дзеяслова раслі́ць ’дапускаць збожжа да прарошчвання (у калоссях), зерне — на солад’ (там жа), які з назоўніка рослік, росля (гл.).

Рэ́бахі мн. л. ’махлярскія даходы’ (Нас.). Магчыма, з ідыш reveh ’даход, прыбытак’. Польск. арг. rebucha ’хабар’, rebuszka ’гасцінчык’ выводзяць з ст.-яўр. rebuchem ’хабар’ (Каня, Słownik, 188).

Суры́ць ’рабіць смецце’, ’траціць грошы’ (Нас.). Гл. сур; магчыма, зыходная форма для апошняга, узнікшая ў выніку фанетычных працэсаў, характэрных для ўсходнемагілёўскіх гаворак (параўн. Мугілёў ’Магілёў’ і пад.).

Сыр’ё ’ўсё наогул сырое’, ’не высахлае’ (Нас.), ’уся садавіна і тая гародніна, якую ядуць сырой’ (Варл.), ’сырыя дровы; садавіна, гародніна’ (Юрч. Вытв.). Зборны назоўнік ад сыры, гл.

То́ршы ’больш торны (пра дарогу)’ (Нас.) — незвычайная простая форма вышэйшай ступені прыметніка торны (гл.), утвораная пры дапамозе суф. ‑ш‑ (па тыпу прыметнікаў з суплетыўнай асновай: горшы, меншы).