ле́пей по́зна, чым ніко́лі bésser spät als nie(mals);
хто по́зна прыязджа́е, той ко́сці абгрыза́е≅ wer zulétzt kommt, sitzt hínter der Tür; wer zu spät kommt, den bestráft das Lében
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Sinistro pede assurgere
Уставаць з левай нагі.
Вставать с левой ноги.
бел. Не той нагою парог пераступіць. Устаць з левай/не з той нагі.
рус. Вставать с левой/не с той ноги.
фр. Se lever du pied gauche (Вставать/подняться с левой ноги).
англ. To get up on the wrong side of the bed (Встать не с той стороны кровати).
нем. Mit dem linken Bein aufstehen (Встать с левой ноги).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ten
гэты;
w ten czwartek — у гэты чацвер;
ten a ten — той і той;
ten sam — гэты (той) самы;
człowiek po temu — чалавек, здатны якраз для гэтага;
nie być od tego, żeby ... — быць не супраць, каб...;
nic z tego — а) з гэтага нічога не выйдзе;
гэта не здарыцца, да гэтага не дойдзе;
z tym wszystkim — з усім гэтым;
co ci do tego! — не твая справа!;
w tym — у тым ліку; уключаючы;
co mi to za człowiek! — і што гэта за чалавек!;
pomimo to — нягледзячы на гэта;
tego roku — у гэтым годзе; сёлета
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
саю́знік, ‑а, м.
1.Той, хто дзейнічае з кім‑, чым‑н. у саюзе (у 1 знач.). Гэта было найцяплейшае месца ў хаце, асабліва для тых, у каго ў такі час быў надзейны саюзнік — бабуля.Брыль.//перан. Тое, што садзейнічае, дапамагае каму‑, чаму‑н. Відаць, шторм быў добрым саюзнікам параходнай кампаніі, даваў ёй значную эканомію на харчаванні пасажыраў.Лынькоў.Добрае надвор’е — саюзнік студэнтаў.Навуменка.
2.Той, хто знаходзіцца ў саюзе (у 2 знач.) з кім‑н. [Брыль:] — [Саюз рабочага класа з сялянствам] абараніў нас ад навалы белых армій і іх саюзнікаў, замежнай буржуазіі, што ў смертнай схватцы прабавала задушыць нас.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыблу́да, прыблу́д, прыблу́дак ’чужы, нетутэйшы чалавек; прыблудная жывёліна’ (Нас., Ласт., Растарг., ТСБМ; брасл., мін., Сл. ПЗБ; ТС), прыблу́днік ’той, хто далучыўся да каго-небудзь, прыстаў, прыблудзіўся да якога-небудзь месца’ (ТСБМ), прыблу́дыш ’беспрытульны, немаведама чый’ (Бяльк.). Назоўнікі, утвораныя ад дзеяслова прыблудзіць (‑цца) < блудзіць (гл).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стры́хар ‘той, хто фармуе цэглу’ (Скарбы), стрыха́р ‘цырульнік’ (Сцяшк.). З польск.strycharz ‘фармоўшчык цэглы’, што з ням.Streicher ад streichen ‘раўняць, гладзіць, прыгладжваць (у тым ліку валасы і інш.)’, фанетычна змененае пад уплывам польск.strych < ням.Strich ‘лінія’, параўн. страха́р, гл. (Карскі, Белорусы, 157).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́лашыць ’пакладаць’, валашаны ’пакладаны’ (Янк. I), валашы́ць ’тс’ (Нас.). Да валах (гл.). На падставе гэтага дзеяслова ўзніклі назвы пакладаных жывёлін, назвы прафесіі і іншыя; параўн. валух ’скапец’ (Грыг.), рус.валах ’пакладаны баран, бычок, кабан’, валух ’пакладаны парсюк’, укр.валах ’пакладаны баран; той, хто пакладае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́рвіняц ’жэўжык, свавольны хлапчук’ (З нар. сл.). Ад вы́рвацца, рваць, першапачаткова ’той, хто вырваўся з-пад шыбеніцы (калі абарвалася вяроўка)’; параўн. польск.urwaniec ’шыбенік’, рус.сорване́ц ’тс’, ато́рва ’тс’ (З нар. сл.); у на месцы ы — характэрная фанетычная асаблівасць гаворак поўдня Беларусі; параўн. вы́рвас ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жузне́ць, жузніць ’жаваць, бурчаць’, жузня́ ’той, хто бурчыць’ (Сл. паўн.-зах.), польск.дыял.żuźnić ’гучаць, гусці ў вушах’, славен.žužnjáti ’балбатаць’, ’марудна працаваць’. Ад гукапераймальнага кораня *žu‑ (< *geu̯) праз *žuzg‑ (параўн. візг‑, піск‑) з суфіксам ‑н‑е‑ць (або ‑н і‑ць). Параўн. жудзець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Калы́м ’выкуп’, ’пабочны заробак’ (БРС, ТСБМ), ’хабар’ (карм., Мат. Гом.). Сюды ж калыміць (ТСБМ, Сцяшк.). Відавочна, запазычана з рус.калым; пры гэтым, відаць, неабходна аддзяліць калым ’выкуп’ як «слоўнікавае» запазычанне, у той жа час як калым ’пабочны заробак’, ’хабар’ сапраўднае запазычанне, магчыма, і рознымі шляхамі.