Verbum

са, (гл. з ​²), прыназ. з Р, В і Т.

Ужываецца замест прыназоўніка «з» перад словамі, якія пачынаюцца са збегу зычных, дзе першымі з’яўляюцца «с», «з», «ж», «ш», «м», напрыклад: са славай, са зруба, са жменьку, са шчыта, са мною.

светластво́лы, ‑ая, ‑ае.

Са светлым ствалом. І Кузьма павёў аднойчы сябра ў сапраўды яшчэ некрануты стары лес, дзе сярод вялізных кустоў арэшніку раслі магутныя дубы і ліпы, светластволыя асіны і ясені, сівыя прысадзістыя грабы, гонкія елкі і стройныя белыя бярозы. Ляўданскі.

сепара́тарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сепаратара і да вырабу сепаратараў. Сепаратарны цэх.

2. Які мае адносіны да сепарацыі малака. Сепаратарны пункт.

3. у знач. наз. сепара́тарная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе адбываецца сепарацыя чаго‑н. (у 1 знач.).

сігналіза́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сігналізаваць.

2. Сістэма сігналаў, якая прымяняецца дзе‑н. Гукавая сігналізацыя. Марская сігналізацыя.

3. Прыстасаванне для падачы сігналаў. Загадалі выключыць святло [немцы] па ўсёй пуцявой сігналізацыі, у семафорах, у стрэлках, у воданапорных калонках. Лынькоў.

ску́бціся, скубецца; незак.

1. Пра магчымасць лёгка скубці (у 1, 2 і 3 знач.). Цяжка скубці са стога — зляжалася за зіму. Чалавек адбег некуды далей, мабыць, пашукаць, дзе лягчэй скубецца. Сабалеўскі.

2. Зал. да скубці (у 1, 2 і 3 знач.).

спершапача́тку, прысл.

1. Тое, што і спачатку (у 1 знач.). Часам плакаў .. [бацька] спершапачатку, забіўшыся дзе-небудзь у цёмны куточак і ўспамінаючы маці. Гарэцкі.

2. З самага пачатку, калісьці даўно. Ніхто ў Верамейках не ведаў, якая сіла спершапачатку ўтварыла гэты роў. Чыгрынаў.

трыя́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Кніжн. Адзінства, якое ўтвараецца трыма асобнымі прадметамі, паняццямі або часткамі, членамі.

2. У філасофскай сістэме Гегеля — трохступеньчатае развіццё ідэі, якое вызначае тры ступені ў развіцці з’яў рэчаіснасці: тэзіс, антытэзіс і сінтэз. Дыялектычная трыяда.

[Грэч. triás — тройца, траістасць.]

урабі́цца, ураблюся, уробішся, уробіцца; зак.

Разм.

1. у што і без дап. Вымазацца, упэцкацца ў што‑н. [Варвара:] — Ой, дзядзька, дзе гэта вы так урабіліся? Місько.

2. Напрацавацца. [Гаспадыня:] — То, можа, вам ужо будзе сядзець, кладзіцеся... Нябось, уходаліся за дзень, урабіліся. Масарэнка.

фарысе́йскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фарысея (у 1 знач.).

2. Уласцівы фарысею (у 2 знач.); ханжаскі, крывадушны. Акопы заараў стальны парог, Прабітыя ў зямлі сатлелі каскі, Жалезныя крыжы, падковы, спражкі, Дзе фарысейскі надпіс: «З намі бог». Жычка.

чапі́ць, чаплю, чэпіш, чэпіць; зак., каго-што і чаго.

Разм. Закрануць, зачапіць. [Юзік:] — А мяне адвялі на перавязачны пункт, а адтуль павезлі ў Адэсу ў шпіталь. Куля чапіла касці. Крапіва. Такіх дубоў цяпер рэдка дзе ўбачыш. Іх не чапіла рука людская. Колас.