апячы́, апяку́, апячэ́ш, апячэ́; апячо́м, апечаце́, апяку́ць; апёк, апякла́, -ло́; апячы́; апе́чаны; зак., каго-што.

1. Агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым і інш. пашкодзіць скуру; абпаліць, прычыніць боль.

А. руку.

А. крапівой ногі.

2. перан. Уразіць, усхваляваць.

Рэзкае слова апякло сэрца.

|| незак. апяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. стукнуцца.

2. Стукаючы (у дзверы, акно), прасіць дазволу ўвайсці куды-н.

С. ў пакой.

3. перан. Даваць знаць пра сябе.

У сэрца стукаецца каханне (прыходзіць).

◊

Стукацца ў дзверы кабінетаў — дабівацца чаго-н. просьбамі.

|| зак. пасту́кацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

усялі́ць, усялю́, усе́ліш, усе́ліць; усе́лены; зак.

1. каго (што) у што. Пасяліць на жыхарства.

У. новых жыхароў у кватэру.

2. перан., што ў каго-што. Пасеяць, выклікаць (высок.).

У. надзею ў каго-н. У. трывогу ў сэрца.

|| незак. усяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. усяле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́на

(лац. vena)

крывяносны сасуд, які нясе кроў ад органаў і тканак да сэрца (параўн. артэрыя 1).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АРЦІШЭ́ЎСКАЯ Нэлі Іванаўна

(н. 13.9.1934, Гомель),

бел. кардыёлаг і рэўматолаг. Д-р мед. н. (1983), праф. (1985). Скончыла Мінскі мед. ін-т (1958), з 1963 у гэтым ін-це. Навук. працы па дыягностыцы і лячэнні рэўматызму, парокаў сэрца ў цяжарных жанчын, рэабілітацыі хворых на розныя формы ішэмічнай хваробы сэрца.

Тв.:

Практические навыки терапевта: Практич. пособие. Мн., 1993 (у сааўт.);

Даведнік напісання дыягназаў асноўных захворванняў унутраных органаў на беларускай, расійскай і лацінскай мовах. Мн., 1994 (у сааўт.).

т. 1, с. 535

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕПАРЫ́Н

(ад грэч. hēpar печань),

сульфатаваны мукаполіцукрыд, прыродны інгібітар сістэмы згусання крыві. Выдзелены з печані. Сінтэзуецца тлустымі клеткамі крывяносных сасудаў, печані, сэрца, лёгкіх. Комплексы гепарыну з бялкамі сістэмы згусання крыві (фібрынагенам і інш.) раствараюць агрэгаты нестабілізаванага фібрыну in vitro. Гепарын павышае пранікальнасць сасудаў, устойлівасць арганізма да гіпаксіі, уздзеяння таксінаў і вірусаў, зніжае ўзровень цукру ў крыві, прыгнятае актыўнасць шэрагу ферментаў, расшырае сасуды сэрца і нырак. Атрымліваюць з печані і лёгкіх буйн. раг. жывёлы. Выкарыстоўваюць у медыцыне.

т. 5, с. 165

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

та́хкаць, ‑ае; незак.

Разм.

1. Стукаць. Тахкае і прарэзліва шуміць за Грынямі на рацэ калгасная лесапілка. Пташнікаў. / Пра часткі механізмаў, што працуюць. Непадалёк .. аднастайна тахкаў рухавічок перасовачнай электрастанцыі. Броўка. / Пра аўтаматычную зброю. Тахкае кулямёт.

2. Рытмічна пульсаваць, моцна біцца, стукаць (пра сэрца). Моцна-моцна тахкае .. сэрца, нібы хочучы вырвацца, паляцець з грудзей. Лынькоў. Сэрца ў .. [Цімоха] тахкала так моцна, што, мабыць, пачуў і .. [Сымон]. Навуменка. // безас. Пра пачуццё шуму, удараў (у галаве, вушах і пад.). Тахкае і баліць у галаве. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кардыё... (а таксама кардыя...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнню адпавядае словам «сэрца», «сардэчны», напрыклад: кардыёграф, кардыёлаг.

[Ад грэч. kardia — сэрца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гвалто́ўна, прысл.

Супраць волі, жадання; сілай. Дзвіну не запыніш ніякай мяжой, Як з сэрца гвалтоўна не вырвеш кахання. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

pacemaker

[ˈpeɪsmeɪkər]

n.

1) стымуля́тар сэ́рца

2) рэгуля́тар ры́нку

3) лі́дэр -а m.; задава́льнік то́ну

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)