устро́іцца, устроюся, устроішся, устроіцца; зак.
1. Уладкавацца на работу, заняць якое‑н. месца, пасаду. Кулік, які пераходзіў якраз на завочнае, прыняў на сябе ўсю віну і гэтым самым выратаваў таварышаў. Сам ён устроіўся ў школу, але адразу ж зрэзаўся з дырэктарам. Дамашэвіч.
2. Асталявацца, стварыць неабходныя ўмовы існавання. Устроіцца на кватэру. □ [Сцяпан Жыхар:] — А-а-а, Пятух... Не блага ўстроіўся... А я думаў, ты са мной адлучышся. Чарку зрабілі б... Пташнікаў. // Размясціцца, распалажыцца. Устроіцца спаць на канапе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мігаце́ць 1 ’паказвацца на кароткі час і знікаць з поля зроку’, ’свяціць няроўным бляскам’ (ТСБМ, Яруш., Шат., Растарг.), ’ярка блішчэць’ (Шат.), ’пералівацца колерамі’ (КЭС, лаг.), мігце́ць ’тс’, ’ледзь свяціць’ (ТСБМ, Яруш.). Да прасл. migъtěti ’бліскацець, міргаць’ (Мяркулава, Этимология–1973, 58–59), і.-е. аснова *meig‑, якая ў балт. групе моў лае значэнні ’спаць’ (гл. міг) і ’туман’ (літ. miglà, лат. migla), як і ў ст.-грэч. (ὀμίχλη), алб. (mjegull), ст.-інд. (mēgha), авест. (māeɣa) мовах (Скок, 2, 420).
Мігаце́ць 2 ’імжыць’ (рэч., Нар. сл.). Семантычны балтызм. Параўн. літ. miglà, лат. migla ’туман’, літ. miglóti(s) ’засцілацца туманам’. Да мігаце́ць 1, міг (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hour [ˈaʊə] n.
1. гадзі́на;
in an hour праз гадзі́ну;
half an hour паўгадзі́ны;
by the hour пагадзі́нна;
an hour and a half паўтары́ гадзі́ны;
within an hour за гадзі́ну або́ менш
2. час, перы́яд, тэ́рмін;
dinner hour час абе́ду
3. pl. hours час пра́цы; працо́ўны дзень;
Opening hours are from 10 to 6 each day. Адчынена з 10.00 да 18.00 кожны дзень;
after hours пасля́ рабо́ты;
out of hours у непрацо́ўны час, у во́льны ад пра́цы час
♦
all hours уве́сь час, у любы́ час;
keep good hours ра́на ўстава́ць і ра́на кла́сціся спаць;
keep late hours по́зна кла́сціся спаць;
the small/early hours зусі́м ра́на, з са́мага ра́нку
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
night [naɪt] n.
1. ноч; ве́чар;
at night уначы́, уно́чы, но́ччу; уве́чары, уве́чар, ве́чарам;
by night на праця́гу ўсёй но́чы, (праз) усю́ ноч;
last night учо́ра ве́чарам;
all night long усю́ ноч напралёт
2. ве́чар, адве́дзены ці вы́значаны для яко́га-н. мерапрые́мства;
first night прэм’е́ра, пе́ршы пака́з (спектакля, цыркавой праграмы і да т.п.)
♦
at/in the dead of night глыбо́кай но́ччу; у глуху́ю по́ўнач;
night and day/day and night і дзень і ноч, уве́сь час; беспераста́нку, безупы́нна;
have an early/a late night ра́на/по́зна кла́сціся спаць;
have a good/bad night до́бра/дрэ́нна спаць;
good night! до́брай но́чы!, дабра́нач!;
make a night of it infml прагуля́ць/прап’я́нстваваць усю́ ноч
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
wait2 [weɪt] v.
1. (for) чака́ць;
wait for smth. to happen чака́ць, калі́ што-н. зда́рыцца;
wait one’s chance чака́ць зру́чнага мо́манту
2. адкла́дваць;
That work will have to wait. Тую працу давядзецца адкласці.
3. абслуго́ўваць за стало́м;
wait on tables/wait at table fml, wait tables AmE працава́ць афіцыя́нтам
4. (on/upon) прыслу́жваць, служы́ць (каму-н.); абслуго́ўваць (пакупнікоў)
♦
keep smb. wai ting прымуша́ць каго́-н. чака́ць;
wait on smb. hand and foot дагаджа́ць, нараві́ць каму́-н.;
(just) you wait! ну, пачака́й! (пагроза)
wait up [ˌweɪtˈʌp] phr. v. не кла́сціся спаць чака́ючы (каго-н.);
Don’t wait up for me. Не чакай мяне, ідзі спаць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
хаце́ць, хачу́, хо́чаш, хо́ча; хаці́; незак.
1. чаго, каго-што, з інф., са злуч. «каб» і без дап. Мець жаданне, ахвоту да чаго-н., адчуваць патрэбу ў кім-, чым-н.
Х. спаць.
2. каго-чаго, чаго ад каго і са злуч. «каб». Імкнуцца да чаго-н., дамагацца чаго-н.
Хачу, каб не хварэлі дзеці.
Хачу, каб людзі жылі мірна.
3. з інф. Мець намер зрабіць што-н.
Ён хацеў рамантаваць абутак.
4. з інф. Ужыв. для абазначэння магчымасці, імавернасці ажыццяўлення чаго-н. (разм.).
Хочаш — гуляй, а хочаш — спі.
5. 3 адноснымі займеннікамі і прыслоўямі ўтварае спалучэнні са знач. азначальнасці: кожны, усякі (прадмет, месца, час і пад.).
Ён рабіў, што хацеў, хадзіў, куды хацеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.
1. Спаць некаторы час. А калі яшчэ паднялося сонца ды прыгрэла .. [хлопцаў], то яны праспалі аж да паўдня. Маўр.
2. Прачнуцца пазней, чым трэба. У інстытут Юрка прыйшоў у гуморы, хоць праспаў і спазніўся на першую лекцыю. Карпаў. Назаўтра Толя праспаў і ледзь паспеў разам са званком ускочыць у клас. Якімовіч.
3. што. Сплючы, не ўбачыць ці не пачуць, прапусціць, празяваць што‑н. Хлопцы не ведалі, чаму Курту іменна хацелася не праспаць Варшавы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысві́стваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Суправаджаць свістам спевы, танцы; пасвістваць (у такт чаму‑н.). Янка браўся рукою за падагнутую нагу Лабановіча, а Лабановіч за Янкаву, а на другой назе яны скакалі, як вар’яты, прысвістваючы або падпяваючы ў такт скокам. Колас.
2. Пасвістваць, свістаць. Аслабелы Шнураў, седзячы на канапе, захроп, прысвістваючы. Гурскі. Цёхкае салавей, прысвіствае дрозд і, як заўсёды, укладае некага спаць перапёлка. Сачанка. У полі моцна прысвістваў сыраваты вецер, балюча секлі твар сняжынкі. Мыслівец.
3. Гаварыць з прысвістам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпачаня́ і шпачанё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.
Птушаня шпака. Халадком патыхае вячэрнім... Сонна ціўкае шпачаня... Барадулін. Тады яго [язміну] й на свеце не было, Як шпачанят і гэтых пульхных хмарак, Калі цалялі каты проста ў лоб Бясстрашнага сівога камісара. Лось. // перан. Пра таго, хто не дасягнуў сталага ўзросту; пра нявопытнага, неспрактыкаванага чалавека. — Паспрабуй іх укласці, яны двойчы мяне самога прыспалі, шпакі гэтыя, — з пакоя выглянуў высокі поўны мужчына ў піжаме і жартаўліва крыкнуў на дзяцей: — Гэць, шпачаняты, спаць! Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уложи́ть сов.
1. (положить) пакла́сці, мног. пакла́сці, пасклада́ць, паскла́дваць;
уложи́ть на дива́н пакла́сці на кана́пу;
уложи́ть все кни́ги в я́щик пакла́сці (пасклада́ць, паскла́дваць) усе́ кні́гі ў скры́нку;
2. (положить спать) пакла́сці, укла́сці (спаць), мног. пакла́сці (спаць);
3. (расположить в определённом порядке) укла́сці; (сложить) скла́сці, мног. пасклада́ць, паскла́дваць;
4. (уместить) разг. укла́сці;
5. (обложить) абкла́сці, мног. паабклада́ць, паабкла́дваць; (выложить) вы́класці, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць; см. укла́дывать;
6. (убить) разг. забі́ць;
он уложи́л двух за́йцев ён забі́ў двух за́йцаў;
◊
уложи́ть в гроб увагна́ць у магі́лу;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)