рукаві́чкі, ‑чак; адз. рукавічка, ‑чкі, ДМ ‑чцы, ж.
Памянш. да рукавіцы; невялікія рукавіцы. [Марынка] узяла ў маці клубок чырвоных нітак і звязала брату рукавічкі. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрата́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Выконваць абавязкі сакратара; быць сакратаром. — А калі ён [сын] такі ўжо грамацей, — сказала маці, — няхай будзе сакратаром. Хай сакратарыць!.. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заспа́ць сов.
1. (проснуться позже, чем нужно) проспа́ть;
будзі́ іх, ма́ці, а то заспя́ць — буди́ их, мать, а то проспя́т;
2. разг. заспа́ть;
з. твар — заспа́ть лицо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адзіно́чка, -і, мн. -і, -чак.
1. Той, хто адзін, без сям’і, не ў пары.
Адзіночкі харчаваліся ў сталовай.
2. ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -чцы, Т -ай (-аю), ж. Чалавек, які займаецца чым-н. адзін, працуе адзін, без удзелу, без дапамогі іншых.
Саматужнік-а.
3. ж. Камера на аднаго зняволенага.
Пасадзіць у адзіночку.
4. ж. Гоначная лодка з адным весляром.
Байдарка-а.
○
Маці-адзіночка — жанчына, якая самастойна выхоўвае пазашлюбнае дзіця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сцішэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра гукі, шумы: перастаць чуцца, стаць нячутным.
Рыканне кароў сцішэла.
У лесе сцішэла (безас.).
2. Супакоіцца, перастаць перажываць, хвалявацца і пад.
Вярнуўся сын, і маці сцішэла.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра з’явы прыроды: паменшыцца ў сіле, аслабець.
Снег сцішэў.
Мора сцішэла (супакоілася).
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Крыху ўціхнуць, перастаць балець.
Боль зубоў сцішэў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
я́блык, -а, мн. -і, -аў, м.
Плод яблыні.
Летні сорт яблыкаў.
Я. ад яблыні недалёка адкочваецца (прыказка пра таго, хто атрымаў у спадчыну дрэнныя звычкі ад бацькі, маці).
○ Адамаў яблык — кадык.
Вочны яблык — шарападобнае цела вока.
◊
У яблыкі — з цёмнымі круглымі плямамі на поўсці (пра коней).
Яблыку няма дзе ўпасці — надта цесна.
Яблык разладу (кніжн.) — прычына, прадмет спрэчкі, сваркі, разладу [паводле старажытнага грэчаскага міфа пра кінуты багіняй разладу Эрыдай яблык з надпісам «найпрыгажэйшай» і як з-за гэтага ўзнікла спрэчка паміж багінямі Герай, Афінай і Афрадытай].
|| памянш. я́блычак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым. я́блычны, -ая, -ае.
Я. сок (з яблыкаў).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нара́доваться сов. (чаще с отриц.) нара́давацца (з каго, чаго); (натешиться) наце́шыцца (з каго, чаго);
мать не нара́дуется на сы́на ма́ці не нара́дуецца (не наце́шыцца) з сы́на.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
profound [prəˈfaʊnd] adj. глыбо́кі (перан.); мо́цны; сур’ёзны;
a profound thought глыбо́кая ду́мка;
with profound regret з глыбо́кім жа́лем;
profound changes кардына́льныя пераме́ны;
The mother’s behaviour has a pro found impact on the child. Паводзіны маці глыбока ўплываюць на дзіця.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бяда́цкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Уласцівы бедаку. // Поўны гора, бяды. Помню год цяжкі, бядацкі, Як памерлі на вясне — Маці з голаду, а бацька — Партызанам на вайне. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
айчы́м, ‑а, м.
Муж маці ў адносінах да яе дзяцей ад папярэдняга шлюбу; няродны бацька. Рос Васіль без бацькі, з айчымам, які яго не любіў. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)