пазапі́сваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. што. Запісаць, занесці на паперу ўсё, многае.
П. свае думкі.
2. што. Запісаць, нанесці на плёнку, пласцінку ўсё, многае.
П. песні на плёнку.
3. каго-што. Унесці ў спіс, рэестр і пад. ўсіх, многіх ці ўсё, многае; уключыць у лік каго-н. усіх, многіх.
П. у сведкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адзіно́чны, -ая, -ае.
1. Які дзейнічае без дапамогі іншых або выконваецца, ажыццяўляецца сіламі аднаго, без удзелу, без дапамогі іншых.
А. палёт.
2. Прызначаны для аднаго, разлічаны на аднаго, для знаходжання ў ізаляцыі ад іншых.
Адзіночная камера.
3. Асобны, адзінкавы, выпадковы.
А. выстрал.
○
Адзіночны лік — граматычная катэгорыя, якая паказвае, што прадмет прадстаўлены ў колькасці, роўнай аднаму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Лык 1 ’лік’ (Булг.) з тыповым для цэнтральнага Палесся пераходам і > ы. Да лік (гл.)
Лык 2 ’глыток’ (Нас., Гарэц., Дразд.; трок., Сл. ПЗБ), лык‑лык‑лык ’пра піццё нагбом’ (мсцісл., Нар. лекс.), лык‑лык — перадача гуку пры глытанні (трок., шальч., Сл. ПЗБ), лыку і лыку (гарэлачку) — пра папіванне гарэлкі (Нас.). Укр. лик, польск. łyk, серб.-харв. чарнагорск. lik ’імгненне, момант’. Аддзеяслоўныя ўтварэнні. Да лы́каць (гл.). Параўн. таксама драг. клыка́тэ ’глытаць’. Кюнэ (74) памылкова адносіць лексему лык да ліку запазычанняў з польск. мовы.
Лык 3 ’палоска лубу з карой’ (брасл., Сл. ПЗБ). Да лыка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ава́нс, ‑у, м.
Грошы (часам і прадукты), якія выдаюцца наперад у лік зарплаты. Грашовы, натуральны аванс. Атрымаць аванс. □ Дацягнуўшы сяк-так да чарговага авансу, Яша зноў сабраў свае, цяпер ужо наскрозь прапахлыя бензінам, манаткі і зноў выйшаў на дарогу. Кулакоўскі.
[Фр. avance.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паме́ншыцца, ‑шыцца; зак.
Стаць меншым па велічыні, аб’ёму, колькасці. Злыя вочы.. [Бары] паменшыліся, пачырванелі, павекі прыпухлі. Дуброўскі. Паменшыўся лік шаўцоў і краўцоў у мястэчку. Лынькоў. // Стаць меншым па ступені праяўлення; аслабець. Хваляванне паменшылася. □ Кашаль .. [дзяўчынкі] паменшыўся, а неўзабаве і зусім сціх. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́рак, сарака, ліч. кольк.
Лік і лічба 40. Да сарака дадаць пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 40. Гаспадар хаты быў чалавек год пад сорак. Чорны. Зараз у сталоўцы магло свабодна абедаць чалавек сорак. Колас.
•••
Нагаварыць сорак бочак арыштантаў гл. пагаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́лый в разн. знач. цэ́лы;
це́лый день цэ́лы дзень;
уходи́, пока́ цел! разг. ідзі́ (уцяка́й), паку́ль цэ́лы!;це́лое число́ мат. цэ́лы лік.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
oderwany
oderwan|y
1. адарваны;
2. адцягнены, абстрактны;
liczba ~a мат. абстрактны лік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Капля́р — сапсаванае капрал (Мал.), якое, відавочна, праз польск. мову запазычана з франц. caporal або ням. Kaporal — абодва з італ. caporale с саро ’галава’, мн. лік сарога; параўн. таксама і с.-лац. caporalis ’капітан’ (Слаўскі, 2, 59).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
éinwurzeln
vi (s) i (sich) укараня́цца Éinzahl
f - грам. адзіно́чны лік
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)