Verbum

Ма́нталь ’лёгкая вопратка’ (Сцяшк. Сл.), драг. ма́тыль ’плашч’ (КЭС), ст.-бел. мантель, метель ’плашч’ (XV ст.) запазычана са ст.-польск. mantel ’тс’, якое з с.-в.-ням. mantel (Жураўскі, Бел. мова, 62; Булыка, Лекс. запазыч., 107) < Дац. mantellum ’покрыва, посцілка, абрус’.

Паднара́д ’падкладка ў абутку ад пад’ёму да наска’ (ТСБМ, Інстр. I, Сцяшк.), поднара́д ’тс’ (ТС). Рус. поднаря́д ’тс’, аддзеяслоўнае ўтварэнне ад поднарядить ’падшываць нарад або паанарад’ < нарядить < ряд. У бел., відаць, з рус., паколькі дзеясловы ад рад бел. м. не ўласцівыя.

◎ Пасме́ціца (н. р.) ’сметнік’ (Грыг.). Відаць, у рукапісе апіска: трэба пасмецішча (замест ц — рус. щ), параўн. з такім жа суфіксам бел. сметнішча ’тс’ (ТСБМ). Суфікс ‑іца ў назоўніках ніякага роду не сустракаецца ў бел. мове; ёсць ‑ц‑а (каленца, рыльца, путца).

По́хараны, по́харань, ’пахаванне’ (віл., паст., шальч., калінк., Сл. ПЗБ), по́хорон ’тс’ (ганц., таксама), похороні́ці ’пахаваць’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. похоронене, похоронение, похоронити (побач з поховати). Сучаснае запазычанне з рус. похоро́ны ’пахаванне’, якое з по- (*po‑) і хоронить, бел. хараніць (гл.).

Сакра́мант ’нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман’ (ТСБМ), сакра́мэнт ’прычасце’ (Нас., Байк. і Некр.). Ст.-бел. сакраментъ ’таінства’. Запазычанне з польск. sakrament < лат. sakrāmentum ’наданне святасці’ (Кюне, Poln., 95); ст.-бел. сакраментъ (секраментъ) са ст.-польск. sakrament, гл. Булыка, Лекс. запазыч., 181.

Стазь ‘калона’: стазі салдат (халоп., Стан.). Сюды ж, магчыма, стаг ‘рад будынкаў, якія знаходзяцца пад адной страхой’ (беласт., Сл. ПЗБ), ст.-бел. стязи: стоять стязи ‘стаяць вайсковыя атрады’ (Ст.-бел. лексікон). Відаць, звязана з сцяг ‘група вялікіх прадметаў, утвараючых шэраг’, гл.

Ты́сяць ‘тысяча’ (Кліх), týśač ‘тс’ (Карскі 2-3, 21). Трансфармавана пад уплывам польск. tysiąc ‘тс’, параўн. ст.-бел. тысенць ‘тс’ (1589 г., ГСБМ) і новаўтварэнні («на польский и чешский лад», Карскі 2-3, 248) ст.-бел. тисѧць, тисѧчей (XV ст.).

Малатаві́шча ’ручка молата, малатка’ (ТС). Польск. młocisko ’тс’. Бел.-польск. ізалекса.

Сто́пікі жарг. ‘грошы’ (клім., Мат. Маг. 2; капыл., Бел. дыял.). Няясна.