Verbum

анлайнавы слоўнік

lesson

[ˈlesən]

1) ле́кцыя f., уро́к -у m.

to give a music lesson — дава́ць ле́кцыю му́зыкі

to prepare a Belarusian lesson — падрыхто́ўваць ле́кцыю белару́скае мо́вы

2) наву́ка, наву́чка f.

Let this be a lesson to you — Хай гэ́та бу́дзе для вас наву́кай

3) Figur. ната́цыя f., настаўле́ньне n.

v.t.

1) дава́ць ле́кцыі, вучы́ць

2) Figur. рабі́ць вымо́ву, настаўля́ць, навуча́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

muddle

[ˈmʌdəl]

1) блы́таць; заблы́тваць, пазбаўля́ць я́снасьці; зьбіва́ць з панталы́ку

2) ап’яня́ць, адурма́ньваць

3) каламу́ціць (ваду́)

4) тра́ціць дарма́ (гро́шы, час); растра́чваць, марнава́ць (гро́шы)

5) дзе́яць бяз пля́ну, рабі́ць абы-я́к

6) to muddle through — не́як даць ра́ды, не́як даве́сьці спра́ву да канца́

непара́дак -ку, балага́н -у m.; замяша́ньне n., блы́таніна f.

to make a muddle of — зблы́таць, пераблы́таць усё

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

penetrate

[ˈpenətreɪt]

1) увайсьці́ ў што, прабі́ць навы́лет (пра ку́лю)

а) праніка́ць, прані́зваць

Our eyes could not penetrate the darkness — На́шыя во́чы не маглі́ прыгле́дзецца ў це́мры

б) прахо́дзіць

3) разыхо́дзіцца; напаўня́ць сабо́ю, прасяка́ць

The smell penetrated the whole house — Пах разыйшо́ўся па ўсёй ха́це

4) уніка́ць у што; уду́мвацца, разуме́ць

5) глыбо́ка або́ мо́цна крана́ць; рабі́ць вялі́кае ўра́жаньне; ура́жваць, хвалява́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

plot

[plɑ:t]

1) змо́ва f.

a plot to rob the bank — змо́ва абрабава́ць банк

2) фа́була f., сюжэ́т -у m. (п’е́сы, апо́весьці)

3) пляц -у m., дзяля́нка зямлі́

4) ка́рта f. (кра́ю), дыягра́ма f.

1) змаўля́цца, рабі́ць змо́ву, быць у змо́ве

2) дзялі́ць (зямлю́) на дзяля́нкі або́ пляцы́

3) склада́ць ка́рту або́ дыягра́му

4) нано́сіць на ка́рту або́ дыягра́му

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

sap

[sæp]

1) сок -у m. (у расьлі́нах)

2) Sl. ду́рань -ня m., дуры́ла -ы m. & f.

[sæp]

v.t. (-pp-)

1) рабі́ць падко́п, разбура́ць падму́рак

2) аслабля́ць, зьнясі́льваць, мардава́ць

The extreme heat sapped our strength — Празьме́рная гарачыня́ зьнясі́ліла нас

3) Milit. капа́ць, падво́дзіць са́пу, траншэ́ю, падко́п

4) капа́ць тунэ́ль

са́па f., падво́джаньне са́пы пад пазы́цыю во́рага

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

struggle

[ˈstrʌgəl]

v.t.

1) змага́цца, хо́дацца

to struggle for a living — змага́цца за кава́лак хле́ба

to struggle for freedom — змага́цца за во́лю

to struggle against the difficulties — змага́цца зь ця́жкасьцямі

2) намага́цца, рабі́ць нату́гі

The old man struggled to his feet — Стары́ чалаве́к з нату́гай уста́ў на но́гі

1) змага́ньне, хо́даньне n.

2) вы́сілак -ку m., намага́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

hołdować

незак.

1. czemu пакланяцца чаму; быць прыхільнікам чаго; падпарадкоўвацца чаму; кіравацца чым; прытрымлівацца чаго;

hołdować złotemu cielcowi — пакланяцца залатому цяльцу;

hołdować modzie — падпарадкоўвацца модзе;

hołdować tradycji — прытрымлівацца традыцыі;

hołdować sztuce — служыць мастацтву;

2. kogo гіст. падпарадкоўвацца каму; быць у залежнасці ад каго;

3. гіст. падпарадкоўваць; рабіць васалам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dług, ~u

м. доўг; запазычанасць;

zwrócić dług — вярнуць (аддаць) доўг;

spłacić dług — разлічыцца з даўгамі;

zaciągnąć dług — рабіць даўгі;

tonąć w ~ach — патанаць ў даўгах;

dług państwowy — дзяржаўны доўг;

dług zagraniczny — знешні (замежны) доўг; знешняя запазычанасць;

dług honorowy — доўг гонару;

mieć dług wdzięczności wobec kogo — быць абавязаным каму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

му́ха му́ха, -хі ж.;

шпа́нская му́ха зоол. шпа́нская му́ха;

ге́ссенская му́ха зоол. ге́сенская му́ха;

бе́лые му́хи бе́лыя му́хі;

◊

быть под му́хой быць пад му́хай;

де́лать из му́хи слона́ рабі́ць з му́хі слана́;

(кака́я) му́ха укуси́ла (кого) (яка́я) му́ха ўкусі́ла (каго);

мрут как му́хи мруць як му́хі;

му́хи мрут (до́хнут) му́хі мруць (до́хнуць);

му́хи не оби́дит му́хі не пакры́ўдзіць;

слы́шно, как му́ха пролети́т чува́ць, як му́ха праляці́ць;

счита́ть мух лічы́ць мух;

(то́чно) му́ху проглоти́л (бы́ццам, ні́бы) му́ху праглыну́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Тачы́ць ₁ ’вастрыць, завострываць’, ’вырабляць што-небудзь на такарным станку’, ’дзіравіць, пашкоджваць (пра насякомых, грызуноў; пра дзеянне вады, ветру)’; ’неадступна мучыць, пазбаўляць сіл (пра хваробу, думкі, пачуцці і пад.)’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), ’вастрыць’, ’рыць; грызці’ (Сл. ПЗБ), ’вастрыць’ (Бяльк.; ашм., Стан.; Сержп. Прык.), ’дзіравіць, прагрызаць’ (Нас.), ’наточваць’ (Ласт.), точы́ць ’грызці, рыць; усоўваць’ (ТС), точы́ть ’вастрыць’ (Вруб.); сюды ж тачы́цца ’лезці, рабіць хады’ (Федар. 4), точы́цца ’лезці, чапляцца’ (ТС). Укр. точи́ти ’вастрыць; апрацоўваць’, ’грызці, праядаць’; ’пазбаўляць сіл, здароўя’, рус. точи́тъ ’вастрыць; грызці’, стараж.-рус. точити ’праядаць’, польск. toczyć ’вастрыць’, в.-луж. točić ’вастрыць; грызці’, н.-луж. tocyś ’тс’, чэш. točit ’вастрыць, выточваць’, славац. točiť ’тс’, серб.-харв. то̀чити ’вастрыць; грызці’, балг. то́ча ’вастрыць’, макед. точи ’тс’. З прасл. *točiti ’вастрыць, абточваць’, якое звязана з *točiti ’гнаць, прымушаць бегчы’ > ’абточваць, паварочваючы’. З падобным развіццём семантыкі літ. tekė́ti ’бегчы’ і ’вастрыць’ (Брукнер, бі). Славянскія словы збліжалі з арм. tʼekʼem ’кручу, пляту, намотваю’, лац. texere ’ткаць, плесці’ (ЕСУМ, 5, бі 1; Фасмер, 4, 90; Брукнер, 573; Голуб-Ліер, 478; Махэк₂, 637–638).

Тачы́ць ₂ ’наліваць’ (Сл. ПЗБ), ’ліць, цадзіць’ (Нас., Байк. і Некр.), ст.-бел. точити ’выдзяляць, раздаваць’, ’рассыпаць’, войну точити ’ваяваць’ (Ст.-бел. лексікон), сюды ж тачы́ць вайну́ ’сварыцца, вадзіцца’ (Сл. ПЗБ), тачы́цца ’ліцца, вылівацца’ (Байк. і Некр.), ’ліцца; сыпацца патрохі’ (Нас., Стан.), ’працякаць’ (Ян.), ’паўзці, імкліва пранікаць’: мухі ў хату точуцца (в.-дзв., Сл. ПЗБ), вада точыцца (ашм., Сл. ПЗБ), ’рухацца, перамяшчацца’: рак точыцца назат (гродз., Сл. ПЗБ), точы́цца ’сачыцца’ (ТС). Укр. точи́ти ’ліць, выпускаць (вадкасць), цадзіць’, точи́тися ’цячы, выцякаць’, рус. точи́ть ’выпускаць (вадкасць)’, стараж.-рус. точи́ти ’выдзяляць вільгаць; праліваць’, польск. toczyć ’разліваць’, чэш. točiti ’ліць, цадзіць’, славац. točiť ’цадзіць, наліваць’, славен. točiti ’ліць’, серб.-харв. то̀чити ’наліваць, ліць; цячы, ліцца’, балг. точа ’цадзіць, наліваць, разліваць’, макед. точи ’тс’, ст.-слав. точити ’выпускаць (вадкасць); гнаць, пераследаваць’. З прасл. *točiti ’пускаць, бегчы, цячы; гнаць’, каўзатыва ад *tekti ’цячы’ (ЕСУМ, 5, 610; Чарных, 2, 254; Фасмер, 4, 90; Брукнер, 573; Голуб-Ліер, 478; Махэк₂, 637–638). Паводле Борыся (637), аднаго паходжання з папярэднім словам (гл.), пры гэтым прасл. *točiti мела агульнае значэнне ’рабіць так, каб нешта цякло, плыло’, ’перамяшчаць нешта, надаючы яму вярчэнне’, ’апрацоўваць прадмет, верцячы яго’. Параўн. і тачаць, гл.

Тачы́ць ₃ ’падаўжаць, сточваць адно з адным’ (калінк., Сл. ПЗБ), точы́ць ’тс’ (ТС). Гл. папярэдняе слова; у аснове значэнне ’круціць, віць’.

Тачы́ць ₄ ’расціраць, церці’: тачылі ягады на машынку (рагач., Сл. ПЗБ). Гл. тачы́ць ₁.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)