Асмо́л ’смалістая драўніна хвойных парод’ (БРС), ’пень, які выкопваюць для вырабу смалы’ (Інстр. III). Рус. осмол ’смалістая драўніна’, укр. дыял. осмів ’трухлявы пень’; рус. і ўкр. осмол таксама дзеянне па дзеяслову осмолить. Польск. osmoł ’жывіца, што цячэ са скалечанага месца на пню’, ’асмальванне’. Яшчэ усмал ’амярцвелая частка ствала, налітая смалой’ (Янк. I), укр. усмол ’тс’ (Ніканчук, Бел.-укр. ізал., 63). Утворана, магчыма, ад дзеяслова асмаліцца ’наліцца смалой’, бо іначай прэфіксальна-бяссуфікснае ўтварэнне цяжка растлумачыць. Сюды ж памяншальнае асмолкі ’смалістыя трэскі’ (Інстр. I).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́бу ’быццам бы, як бы’: ад зямлі та́бу адсы́рвае (мазыр., ГЧ). Кандэнсацыя выразу так бы ’як бы’ ці *то бы (гл. то, бы) з дыялектным пераходам ы → у ў фіналі.
Табу́ ’забарона’, ’забарона на пэўнае слова, дзеянне, прадмет’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рус. табу́ ’тс’ з англ. taboo, tabu ’табу, забарона’, што, у сваю чаргу, запазычана з палінэзійскіх моў, дзе tapu ’свяшчэнны, недатыкальны’ літаральна азначае ’асаблівым чынам адзначаны’ і складаецца з дзвюх частак ta ’адзначыць’ і pu ’надта, надзвычай’ (ЕСУМ, 5, 500).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
obchodzenie
н.
1. (дзеянне) абход;
obchodzenie przepisów — абход правіл;
2. абход; кружны шлях;
3. святкаванне;
obchodzenie rocznicy powstania — святкаванне гадавіны (ўгодкаў) паўстання;
гл. obchód
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зліццё, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. зліць (у 2, 3 знач.); дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. зліцца (у 1–4 знач.). Зліццё рэк. Зліццё гукаў. Зліццё чалавека з прыродай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́пуск 1, ‑у, м.
Дзеянне паводле дзеясл. запускаць 1 — запусціць 1 (у 2, 3 і 5 знач.).
за́пуск 2, ‑у, м.
Дзеянне паводле дзеясл. запускаць 2 — запусціць 2 (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выстро́йванне 1, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выстройваць — выстраіць 1, выстройвацца 1 — выстраіцца 1.
выстро́йванне 2, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выстройваць 2 — выстраіць 2; выстройвацца 2 — выстраіцца 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсемяне́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абсемяняць — абсемяніць.
2. Дзеянне і стан паводле дзеясл. абсемяняцца — абсемяніцца (у 1 знач.).
3. Збліжэнне мужчынскай і жаночай палавых клетак у працэсе апладнення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́часка 1, ‑і, ДМ ‑цы, ж.
Дзеянне паводле дзеясл. вычэсваць 1 — вычасаць 1 (у 2 знач.).
вы́часка 2, ‑і, ДМ ‑цы, ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. вычэсваць 2 — вычасаць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капа́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. капа́ць. Кананне канала.
2. Дзеянне паводле дзеясл. капацца (у 1, 2 знач.). Залішняе кананне ў псіхалогіі чалавека характарызуюць і раннія апавяданні К. Чорнага. Адамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затапле́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. затапляць — затапіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)