расстро́іцца, ‑строюся, ‑строішся, ‑строіцца; зак.

1. Страціць правільнасць пастраення, стаць беспарадкавым. Калона ў момант ажывілася, расстроілася. Сачанка. Рады адразу расстроіліся, і стракаты натоўп завіраваў на платформе. Карпаў.

2. Страціць свой строй, лад (пра музычныя інструменты). Піяніна расстроілася.

3. Парушыцца, перарвацца ў сваім ходзе, працэсе. Гутарка расстроілася. Сувязь расстроілася. // Не збыцца ў выніку якіх‑н. акалічнасцей. План расстроіўся. Вяселле расстроілася.

4. Прыйсці ў заняпад. Гаспадарка расстроілася.

5. Прыйсці ў ненармальны, хваравіты стан. Здароўе расстроілася.

6. Прыйсці ў дрэнны настрой, засмуціцца. Святлана так расстроілася, што нават не запытала, якая гэта работа. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

першаро́дства, ‑а, н.

1. Уст. Старшынство па нараджэнню сярод братоў.

2. перан. Кніжн. Права старэйшага, першага, вядучага. Страціць права першародства. // Першааснова чаго‑н. Шатландзец пачынае цудоўна гаварыць па-беларуску, не страчваючы пры гэтым ні кроплі свайго шатландскага першародства. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адквітне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Скончыць цвісці; адцвісці. Даўно адквітнелі каштаны І восень апала з дубоў. Прыходзька. // Пражыць маладыя гады, страціць свежасць; пастарэць. Часам сумна становіцца дужа, Што ўжо восень, завяла трава, І што ты адквітнела, як ружа. Смагаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rezon, ~u

м. смеласць, упэўненасць;

dla ~u — для смеласці;

stracić rezon — страціць упэўненасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

беспа́мятство ср. непрыто́мнасць, -ці ж., бяспа́мяцтва, -ва ср., бяспа́мяцце, -цця ср.; (исступление) раз’ю́шанасць, -ці ж., шале́нства, -ва ср.;

впасть в беспа́мятство стра́ціць прыто́мнасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прывя́ць, ‑вяну, ‑вянеш, ‑вяне; зак.

1. Трохі, не поўнасцю завяць, звяць. Сонца пякло, трава прывяла, хто-ніхто кінуў ужо касіць. Мележ.

2. перан. Разм. Страціць бадзёрасць; зменшыць запал, заўзятасць. Аж тут Мальвіна тыц сюды! Прывяў пан Богут — будзе буча. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апруцяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм.

1. Застыць, скарчанець (пра труп, часткі мёртвага цела). [Ракуцька:] — Паспеў я яшчэ заўважыць, як дрыгнулі яго [немца] ногі і апруцянелі навек. Чорны.

2. Страціць адчувальнасць; анямець, адубець. Цела проста апруцянела і страціла здольнасць што-небудзь успрымаць. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затума́ніцца, ‑ніцца; зак.

Зацягнуцца туманам, смугой, вільгаццю і пад. Сумна зашумелі бары зялёныя, затуманіліся горы высокія, захваляваліся моры шырокія. Якімовіч. // Зэцьміцца, завалачыся (пра вочы). Я ўспомніў маці, затуманіліся мае вочы, пасыпаліся слёзы. Гурскі. // перан. Страціць яснасць, выразнасць; замарачыцца. Думкі затуманіліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здубяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Азябнуўшы, страціць рухомасць, адчувальнасць (пра цела, часткі цела). Ногі здубянелі. □ Хлопцы даўно ўжо прамоклі да апошняй ніткі, здубянелі ад холаду. Маўр. // Зацвярдзець, здубянець (пра адзенне). Увесь ён быў у снезе, адзежа на ім здубянела. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́ліняць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.

1. Страціць першапачатковы колер; паблякнуць. Загарэў старшыня, яшчэ больш вылінялі ад спёкі рыжыя бровы. Бялевіч.

2. Памяняць старую шэрсць (пер’е) на новую (пра жывёл, птушак). // Аблезці. [Тамаш:] — Але ж твой і кажушок выліняў, голы, як бубен. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)