моц, -ы, ж.
1. Трываласць, мацунак.
М. тканіны.
М. жалеза.
2. Фізічная сіла.
М. рук.
3. Праяўленне чаго-н.; сіла, ступень гэтага праяўлення.
Набрацца моцы.
4. Магутнасць, сіла.
М.
Узброеных Сіл.
5. Насычанасць, канцэнтрацыя.
М. тытуню.
6. У спалучэнні з прыметнікам або займеннікам з прыназоўнікам выражае найвышэйшую ступень праяўлення дзеяння.
Крычаць на ўсю м.
Працаваць на поўную м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вандзігаць ’напружана працаваць (?)’ (КЭС): «А што ж, браток, мая справа такая: свята адпачывай, будні працуй. Была пара, вандзігаў і я так, ого-о!» (Ц. Гартны). Вандзігаць < *вандзіга, якое можа быць звязана з вандраваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыту́каць ’аглушаць заўсёднай лаянкай; прымушаць лаянкай да працы’ (Нас.), ’прымусіць (настойлівымі патрабаваннямі)’ (Мат. Маг., Юрч. СНС), прытука́ць, прытуха́ць ’абгаворваць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Рус. смал. приту́кивать ’лаяць каго-небудзь, прымушаючы працаваць’. Да ту́каць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жале́ть несов., в разн. знач. шкадава́ць;
жале́ть о поте́рянном вре́мени шкадава́ць стра́чанага ча́су;
◊
(рабо́тать) не жале́я сил (працава́ць) не шкаду́ючы сіл.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ту́птаць ‘працаваць дома; таптацца, хадзіць цэлы дзень паціху, не спяшаючыся’ (Федар. 4, Сцяц., Сцяшк. Сл., Скарбы), ‘біць капытамі’ (Нар. Гом.), ту́птаці ‘хадзіць, тупаць’ (ТС), ст.-бел. туптати ‘тс’ (ГСБМ); сюды ж тупата́ць, тупаце́ць ‘стукаць нагамі’ (ТСБМ), тупота́ти ‘тс’ (Вруб.). Параўн. укр. ту́птати ‘таптацца, хадзіць узад і ўперад’, тупота́ти ‘часта тупаць’, тупоті́ти ‘тс’, рус. дыял. тупоте́ть, тупоти́ть ‘стукаць нагамі’, польск. tuptać ‘таптацца дробнымі крокамі’, ‘мітусіцца’, tupotać ‘таптаць’, ‘тупацець, тупаць’, в.-луж. tupotać ‘перабіраць нагамі’, макед. тупти ‘стукаць, удараць’, ‘біцца (аб сэрцы)’, балг. туптя́ ‘тс’, ‘працаваць (аб маторы)’. Дзеясловы суадносяцца з тупат (гл.), што да *tъpъtъ/*tupotъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лабарато́рыя
(с.-лац. laboratorium, ад лац. laborare = працаваць)
1) спецыяльна абсталяванае памяшканне для навуковых даследаванняў, вучэбных заняткаў;
2) перан. унутраная, творчая дзейнасць каго-н. (напр. творчая л. пісьменніка).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
экстрэма́льны
(англ. extremal, ад лац. extremus = крайні)
крайні па сваім праяўленні, напр. па складанасці, цяжкасці, небяспецы і г. д. (напр. працаваць у э-ых умовах, э-ая сітуацыя).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
opieszale
1. павольна; вяла;
2. нядбайна, нядбала;
pracować opieszale — нядбала працаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
trudzić się
незак. працаваць (цяжка); гараваць;
nie trudź się! — не турбуйся!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pocić
незак.
: pocić czoło — працаваць над чым; ламаць галаву над чым
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)