схон, схіл -у m. (гары́), спад -у m. (да́ху); спа́дзістая паве́рхня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
table
[teɪbəl]1.
n.
1) стол стала́m.
2) стол (е́жа)
3) таблі́ца f., ро́ўная паве́рхня, ро́ўня f.
table of contents — зьмест (сьпіс разьдзе́лаў)
4) драўля́ная, каме́нная пліта́; скрыжа́ль f.
2.
v.t.
1) адклада́ць разгля́д (зако́напрае́кту, прапано́вы), кла́сьці пад сукно́
2) Brit. падава́ць на разгля́д (прапано́ву)
•
- set the table
- under the table
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ВЫПРАМЯНЕ́ННЕ ЗЯМЛІ́,
уласнае выпрамяненне зямной паверхні, зямная радыяцыя, электрамагнітнае выпрамяненне зямной паверхні, састаўная частка радыяцыйнага балансу паверхні Зямлі. Колькасная характарыстыка выпрамянення Зямлі залежыць ад абс. т-ры паверхні Зямлі, якая знаходзіцца прыблізна ў межах ад -83 °C да +77 °C. Пры гэтых т-рах выпрамяненне Зямлі ідзе практычна ў дыяпазоне даўжыні хваль 4—120 мкм (макс. пры 10—15 мкм), накіравана ўгару, і амаль цалкам паглынаецца атмасферай. Зямная паверхня выпраменьвае як шэрае цела з адносным каэф. выпрамянення 0,95. Пры т-ры 15 °C выпрамяненне Зямлі складае 0,38 кВт/м², што магло б прывесці да моцнага ахалоджвання Зямлі, чаго не адбываецца дзякуючы існаванню сустрэчнага атмасфернага выпрамянення, а ўдзень і сонечнай радыяцыі. Розніца паміж выпрамяненнем Зямлі і атм. выпрамяненнем наз.эфектыўным выпрамяненнем, яно і абумоўлівае радыяцыйнае ахалоджванне зямной паверхні ноччу, асабліва пры ясным небе, калі могуць узнікаць туман, раса або шэрань пры замаразках. У цёплую пару года ва ўмераных шыротах выпрамяненне Зямлі за суткі меншае, чым кампенсуючыя яго сустрэчныя патокі выпрамянення, і зямная паверхня награваецца, зімой — наадварот. На Беларусі сярэднямесячныя значэнні выпрамянення Зямлі складаюць (Мінск): студз. 730, люты 675, сак. 775, крас. 870, май 1020, чэрв. 1075, ліп. 1110, жн. 1080, вер. 960, кастр. 900, ліст. 800, снеж. 775 Мдж/м.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
flat2[flæt]adj.
1. пло́скі, пляска́ты ( камень); ро́ўны;
a flat roof пло́скі дах;
a flat surface ро́ўная паве́рхня;
flat footmed. плоскаступнёвасць;
flat shoes ту́флі без абца́саў;
a flat tyre спу́шчаная шы́на;
The battery is flat. BrE Батарэйка села.
2. катэгары́чны, канчатко́вы;
a flat refusal катэгары́чная адмо́ва
3. су́мны, аднаста́йны, ну́дны;
Life here seems flat. Жыццё тут здаецца сумным;
His story fell flat. Яго аповед не выклікаў зацікаўленасці.
♦
and that’s flat гэ́та маё канчатко́вае рашэ́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
грунт
(польск. grunt, ад с.-в.-ням. grunt)
1) верхні пласт зямлі, глеба;
2) зямная паверхня наогул (напр. цвёрды г., пясчаны г.);
3) дно вадаёма (донны г.);
4) слой рэчыва, які наносіцца на палатно будучай карціны для надання паверхні гладкасці, патрэбнага колеру і інш.;
5) перан. тое галоўнае, на чым засноўваецца што-н. (траціць г. пад нагамі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
БРА́ГІНСКА-ЛО́ЕЎСКАЯ СЕДЛАВІ́НА,
тэктанічная структура Прыпяцка-Данецкага аўлакагена. Падзяляе Прыпяцкі і Дняпроўска-Данецкі прагіны, прыўзнята адносна іх на 1,5 і 0,5 км адпаведна, абмежавана разломамі на З, Пн і У. Уключае Брагінскі пахаваны выступ (заходзіць з Пд ад Украінскага шчыта і цягнецца на Пн—ПнЗ, шыр. каля 40 км, даўж. 50 км, паверхнякрышт. фундамента на адзнаках ад -0,3 км да -1,5 км) і Лоеўскую седлавіну (на Пн ад выступу, шыр. 30—40 км, даўж. 60 км, фундамент на адзнаках ад -2 км да -4,5 км). Большая частка платформавага чахла седлавіны складзена з парод дэвону.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЯРХО́ВАЕ БАЛО́ТА,алігатрофнае балота, тып балота, якое жывіцца толькі атм. ападкамі; беднае мінер. рэчывамі. Утвараецца ва ўмовах застою паверхневых вод на плоскіх паніжэннях водападзелаў; не мае сувязі з падземнымі водамі. На вярховым балоце намнажаецца торф магутнасцю 2—10 м, ступень распаду якога каля 50%. Паверхня балота пукатая да цэнтра, дзе найб. інтэнсіўна растуць асн. торфаўтваральнікі — сфагнавыя мхі. Відавы склад вышэйшых раслін бедны (балотныя формы хвоі і лістоўніцы, карлікавая бяроза, багун, балотны мірт, верас, буякі, журавіны, падвей похвенны, расіца круглалістая, марошка і інш.). На Беларусі вярховыя балоты найб. пашыраны ў Віцебскай і на Пн Мінскай абласцей (гл. таксама Балота).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ніз, ‑у; мн. нізы, ‑оў; м.
1. Ніжняя частка чаго‑н.; проціл. верх. Верх халяў быў шэры ад пылу, а ніз памок ад расы.Мележ.Ціха было ў густым бары; закрыла ніз цемната.Колас.//Разм. Ніжні паверх дома.
2.Паверхня, бок прадмета, процілеглы яго верху. Ніз вечка.// Унутраны бок (матэрыі, вопраткі); спод.
3. Нізіннае месца. Над палямі мрок прарваўся, Па нізах расплыўся.Колас.
4. Ніжняе цячэнне ракі; нізоўе.
5.толькімн. (нізы, ‑оў). Шырокія пласты працоўнага народа. Вялікі грамадзянскі і пісьменніцкі подзвіг Купалы .. у тым, што выхадзец з сацыяльных нізоў, чалавек, пазбаўлены магчымасці атрымаць сістэматычную адукацыю, змог узняцца да вяршынь класічнай мастацкай думкі.Ярош.
6.толькімн. (нізы, ‑оў). Ніжнія ноты. Браць нізы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінява́, ‑ы, ж.
Сіні колер чаго‑н. Новы дзень вядзе мяне праз вецер, Праз ільноў густую сіняву.Бялевіч.Возера, растварыўшы ў сабе фарбы зары, успыхвае сінявой.Хомчанка.Няспынна хвалі ўдаль плывуць, Адбіўшы неба сіняву.Танк.// Сіняватае адценне чаго‑н. Матавая сінява варанёнай сталі. □ У Меера адна шчака была паголена да сінявы, а другая густа парасла чорным каракулем.Карпюк.// Сіняя прастора, сіняя паверхня (пра мора. неба, паветра). Як мары, белыя бярозы Пад сінявой начной стаяць.Багдановіч.Мы крочым з вёскі росным лугам Да бугскай воднай сінявы.Арочка.Чырвоныя ствалы соснаў высока-высока ўзнесліся ў глыбокую і нерухомую сіняву неба.Лынькоў.// Сіні туман, смуга. Далёкі лес ахутаны туманнай сінявой, а наперадзе густой зялёнай сцяной стаіць хвойнік.Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэ́рап, ‑а; мн. чарапы, ‑оў; м.
1. Шкілет галавы пазваночных і чалавека. Трапіўся б, скажам, на дарозе воўк (а іх тут багата зімою цягаецца), — Федзя адразу раскроіў бы яму чэрап і прыцягнуў у сяло.Ваданосаў.У супрацьлеглым канцы паляны мы знаходзім чэрап лася з пазваночным хрыбтом і абгрызеную лапатку.В. Вольскі.//Паверхня, верхняя частка галавы. Рэдкія валасы ледзь прыхоўваюць вылыселы чэрап.Мурашка.
2.часцеймн. (чарапы́, ‑оў). Абломак, асколак разбітага глінянага, шклянога, фарфоравага і пад. посуду. [Максім Астаповіч] зняў з акна вазончык і вынес на двор.., разбіў аб камень пасудзіну, усім вільготным влепкам узяў з чарапоў зямлю з раслінай і пасадзіў у .. зямлю.Чорны.Калі Базылёва маці агледзелася і знайшла чарапы ад збана, яна ўсю віну ўзлажыла на Янку.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)