retrospect
[,retrəˈspekt]
1.
n.
рэтраспэкты́ва f.
in retrospect — азіра́ючыся наза́д, разгляда́ючы міну́лае
2.
v.i.
ду́маць (пра міну́лае)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Наба́кі́р ’набак’ (Нас., Байк. і Некр., Др., Гарэц., БРС), набаке́р ’тс’ (Янк. 1), наба́кер і наба́кір (ТС). Разам з укр. наба́ки́р запазычана з польск. na bakier ’тс’ (звычайна пра галаўны ўбор), якое разам з рус. набекре́нь Брукнер (12) выводзіць з каманды плытнікаў, што паходзіць з ням. back kehren ’назад, налева варочаць’; паводле Бяднарчука (JP, 1984, 44, 1–2, 31), плытніцкае вілейск. na baker ’налева; назад’ ад н.-ням. bakbort ’левы борт, ззаду (адносна стырна)’. Варыянты набаге́р (Сцяшк. Сл.) і нама́гір (ТС) можна разглядаць як другасныя, узнікшыя ў выніку азванчэння к у інтэрвакальным становішчы і, магчыма, збліжэння з маг̌е́рка (гл.). Іншы выпадак збліжэння ў спалучэнні на башкір: staŭ nasić czapku na baszkir (Пятк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рады́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Работнік, які абслугоўвае прыёмна-перадавальную радыёстанцыю. З гадзіну таму назад радыст прыняў шыфроўку з штаба злучэння партызанскіх атрадаў Палесся. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэтраспекты́ўны, ‑ая, ‑ае.
Звернуты назад, да мінулага. Сучасная паэзія накіроўвала .. [Бярозкіна] рэтраспектыўны погляд не далей 30‑х, у крайнім выпадку не далей 20‑х гадоў. Каваленка.
[Ад лац. retro — назад і spectare — глядзець.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сямідзесяціпяціго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу, тэрмін у семдзесят пяць гадоў.
2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося семдзесят пяць гадоў назад. Сямідзесяціпяцігоддзе завода.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцідзесяціго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу, тэрмін у шэсцьдзесят гадоў.
2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося, пачалося шэсцьдзесят год назад. Адзначаць шасцідзесяцігоддзе з дня нараджэння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вярну́цца (БРС, Бяльк.) ’нахіляцца, паварочвацца’ (БРС). Укр. верну́тися ’вярнуцца; кружыцца (аб галаве)’, рус. вернуться ’вярнуцца назад’, ст.-рус. вернутися ’тс’, славен. vŕniti se ’вярнуцца, вяртацца’, серб.-харв. вр́нути се, макед. врне се, балг. върна се ’тс’ паходзяць ад кораня vert‑/vort‑/vъrt‑ і суф. nǫti (sę). Гл. яшчэ вярну́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
recapture2 [ˌri:ˈkæptʃə] v.
1. узя́ць наза́д; захапі́ць зноў
2. злаві́ць (уцекача)
3. перажыва́ць зноў;
He was trying to recapture the past. Ён спрабаваў аднавіць мінулае.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
оса́живать несов.
1. (лошадь) спыня́ць, аса́джваць;
2. (заставлять пятиться) аса́джваць, падава́ць наза́д;
3. (кого-л.) разг. аса́джваць, спыня́ць, абрыва́ць; см. осади́тьII;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
абярну́цца, абярну́ся, абе́рнешся, абе́рнецца; абярні́ся; зак.
1. Павярнуць галаву, тулава назад, убок, аглянуцца.
А. на знаёмы голас.
2. Паваліцца на бок, перакуліцца; разліцца, высыпацца з перавернутай пасудзіны.
Малако абярнулася.
Воз з сенам абярнуўся.
3. Схадзіць, з’ездзіць куды-н. і вярнуцца назад; справіцца (разм.).
За гадзіну можна два разы а.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Ператварыцца ў новую якасць, змяніцца; нечакана набыць іншы кірунак, сэнс.
Гора абярнулася ў радасць.
Хто ведае, як усё абернецца.
5. кім-чым або ў каго-што. У казках і павер’ях: ператварыцца ў каго-, што-н. пры дапамозе чараў.
А. дрэвам.
6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зрабіць абарот (пра капітал, грошы).
Капітал абярнуўся ў адзін год.
7. Змяніць веру.
А. ў іншую веру.
|| незак. абаро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)