ава́нс
(фр. avance)
1) грашовая сума, якая выдаецца папярэдне ў лік будучых плацяжоў;
2) перан. абяцанне, якое неабходна пацвердзіць у будучым.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Лі́шка 1 ’градка’ (пін., стол., Сл. Брэс.). Да ляха́ 1 (гл.).
Лі́шка 2 ’няцотны лік’ (Нас., Гарэц., ТСБМ, Касп., Сл. ПЗБ; слонім., Шн.), ’лішак, рэшта’ (Нас., Бяльк., Касп., Шат., ТС), стол. лы́шка ’тс’ (Нар. лекс.), укр. ли́шка ’тс’, рус. смал., пск., ли́шка ’няцотны лік’, паўн. ’многа, з лішкам’. Да прасл. lišьka < lixъ > лі́ха (гл.). Сюды ж лі́шкі — назва гульні (Анік.), даўг. лі́шка ’невялікая колькасць грошай’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памянша́емае ’ў матэматыцы — назва ліку, ад якога адымаюць другі лік’ (ТСБМ, Нас.). Да памяншаць < менш. Паводле Крукоўскага (Уплыў, 116), калька рус. уменьшаемое < уменьшать.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзевяно́ста, нескл., ліч. кольк.
Лік і лічба 90. Дзевяноста дзеліцца на пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 90. Дзевяноста капеек. □ Нечакана перад самым ровам танк зрабіў разварот на дзевяноста градусаў. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мно́жанне, ‑я, н.
Адно з чатырох арыфметычных дзеянняў, сутнасць якога заключаецца ў тым, што адзін лік павялічваецца ў столькі разоў, колькі адзінак у другім ліку. Знак множання. Табліца множання. Паслядоўнае множанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэсцьдзеся́т, шасцідзесяці, Т шасцюдзесяццю, ліч. кольк.
Лік і лічба 60. Шэсцьдзесят памножыць на тры. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 60. Шэсцьдзесят гадоў таму назад прыстаў Талаш у прымы да Насці Балыгі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэсцьсо́т, шасцісот, Т шасцюстамі, ліч. кольк.
Лік і лічба 600. Шэсцьсот падзяліць на два. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 600. — На Пагіблых [балотах] толькі нашага калгаса земляў шэсцьсот гектараў пад вадою ляжыць. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арыфмо́метр
(ад гр. arithmos = лік + -метр)
настольная лічыльная машына для механічнага выканання чатырох арыфметычных дзеянняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дзе́сяць, ‑і, ліч. кольк.
Лік і лічба 10. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 10. Дзесяць чалавек. Дзесяць капеек. Дзесяць гадоў.
•••
За дзесяццю замкамі гл. замок.
Ні ў пяць ні ў дзесяць гл. пяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сто, ста, ліч. кольк.
1. Лік, лічба і колькасць 100.
С. дзеліцца на чатыры.
С. падручнікаў (колькасць, абазначаная гэтай лічбай).
2. Ужыв. для выражэння вялікай колькасці ў значэнні шмат, вельмі, многа.
Разоў с. слухалі перадачу.
◊
На ўсе сто (разм., адабр.) — поўнасцю, цалкам.
|| парадк. со́ты, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)