Сталі́нда (столі́нда) экспр. ‘худзізна’ (шчуч., Сл. ПЗБ), станклі́да іран. ‘высокі хударлявы чалавек’ (Мат. Маг.). Паводле аўтараў Сл. ПЗБ (4, 589), з літ. stuolỹs ‘корч’, што малаверагодна. Магчыма, звязанае з скулінда, скаланда (гл.) з набліжэннем да тонкі, танклявы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заняво́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад заняволіць.
2. у знач. наз. заняво́лены, ‑ага, м. Той, хто знаходзіцца ў няволі, заняволенні. Дрот калючы, дрот высокі. Каты лютыя пільнуюць. Дзень і ноч там у засценках Заняволеных катуюць. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арба́, ‑ы́; мн. а́рбы, ‑аў; ж.
Высокі двухколы воз у Сярэдняй Азіі, а таксама доўгі чатырохколы — на Украіне, у Крыме, на Каўказе. Гамрэкелі стаяў на двары, наглядаючы за работай парабкаў, якія грузілі на арбу мяхі з агуркамі. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жабо́,
1. Уст. Карункавыя або кісейныя брыжы вакол каўняра і на грудзях у мужчынскай сарочцы. // Высокі палатняны каўнер мужчынскай сарочкі, які закрываў ніжнія часткі шчок.
2. Аздоба з карункаў у брыжы або складкі каля каўнерыка жаночай блузкі, плацця.
[Фр. jabot.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпяра́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Абл. Тое, чым падпяразваюцца. Верхнюю рубашку.. [Блецька] насіў без падпяразкі. Чорны. Дзед Сёмка стаіць у дзвярах. Гэта высокі сівы стары ў зрэбнай без падпяразкі кашулі і шарачковых портках. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вышыня́, -і́, мн. вышы́ні, вышы́нь, ж.
1. гл. высокі.
2. Прастора і адлегласць ад якога-н. пункта або зямлі ўверх.
Глядзець у вышыню.
Ляцець на вялікай вышыні.
Узняць на вялікую вышыню што-н. (таксама перан.)
3. Узвышша, пагорак.
Заняць вышыню.
Авалодаць вышынямі ваеннага майстэрства (перан.).
4. У матэматыцы: адрэзак прамой, які злучае вяршыню геаметрычнай фігуры з яе асновай (або прадаўжэннем асновы) і перпендыкулярны ёй.
В. трохвугольніка.
◊
Быць на вышыні (разм.) — адпавядаць самым строгім патрабаванням.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ciśnienie
н. ціск;
wysokie ciśnienie — высокі ціск;
ciśnienie atmosferyczne — атмасферны ціск;
ciśnienie krwi — крывяны ціск
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wyższy
wyższ|y
вышэйшы; больш высокі;
~y niż brat — вышэйшы (больш высокі) за брата;
~e wykształcenie — вышэйшая адукацыя;
stopień ~y грам. вышэйшая ступень;
siła ~a юр. форс-мажор;
izba ~a паліт. верхняя палата
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аберто́н
(ням. Oberton)
муз. дадатковы, больш высокі тон, які ўзнікае пры гучанні асноўнага тона і надае яму асаблівае адценне або тэмбр (параўн. унтэртон).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Стаўбу́н 1 ‘збан’ (ТСБМ, Ласт., Касп., Шат., Жд. 3, Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), ‘высокі конусападобны прадмет з круглым верхам’, ‘слуп чаго-небудзь (пылу, дыму), які падымаецца ўверх’, ‘віхор, ураганны вецер’ (ТСБМ), а таксама ‘кветаноснае сцябло’ (Мат. Гом., Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТС), ‘кадаўб’ (Сл. ПЗБ), ‘грубка’ (Сцяшк.), стаўбу́н, сталбу́н ‘гарлач (збан); гліняны гаршчок з ручкамі’, значэнні і лінгвагеаграфію гл. ЛА, 1; з іншай суфіксацыяй стоўба́к ‘высокая вузкая бочка’ (Юрч. Вытв.), стоўба́н ‘тс’, перан. ‘галава’ (там жа), стаўбу́нік ‘высокая і вузкая шафа’ (Сл. рэг. лекс.), стаўбуне́ць ‘расці не ў карняплод, а ў сцябло’, стаўбуні́цца ‘ўзнімацца слупам (пра дым, зямлю)’. (ТСБМ). Укр. стовбу́н ‘высокі гаршчок’, рус. столбу́н ‘высокі і вузкі збан’. Да стоўб з суф. ‑ун, ‑ак, ‑ан. Сюды ж стаўбу́н ‘высокая футравая шапка без вушэй’ (Жд. 1), стамбуно́ўка ‘тс’ (Шат.), стаўбуноўка ‘тс’ (гродз., Нар. сл.).
Стаўбу́н 2 ‘параліч, паралюш’ (Растарг.). Да стоўб (гл.), параўн. рус. столбня́к ‘заражэнне крыві, якое выклікае аслупяненне’. Сюды ж, відаць, стаўбні́к, стаўбня́к ‘расліна стальнік’ (Сцяшк. Сл.), якую «рвуць на лекі» (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)