трапа́ць, траплю́, трэ́плеш, трэ́пле; трапі́; трапа́ны; незак.

1. што. Ачышчаць валакно, выбіваючы кастрыцу спецыяльнай прыладай.

Т. лён.

2. каго. Ласкава пагладжваць, пастукваць рукой, пальцамі.

Т. па плячах.

3. што. Тузаць, гайдаць (пра вецер).

Вецер трапаў хустачку на галаве.

4. каго-што. Біць, калаціць, уцягваць у баявыя сутычкі.

Т. варожыя войскі.

5. Ісці вялікую адлегласць (разм.).

Трапаў пяць кіламетраў пехатой.

◊

Трапаць нервы (разм., неадабр.) — хвалявацца; моцна нерваваць каго-н.

|| зак. патрапа́ць, -раплю́, -рэ́плеш, -рэ́пле; -рапі́; -рапа́ны (да 1, 2 і 4 знач.) і растрапа́ць, -раплю́, -рэ́плеш, -рэ́пле; -рапі́; -рапа́ны (да 3 знач.).

|| наз. трапа́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

бал, ба́ла, мн. ба́лы, -аў, м.

1. Адзінка вымярэння сілы або ступені якой-н. прыроднай з’явы.

Вецер у пяць балаў.

2. Лічбавая ацэнка поспехаў у навучальнай установе, дасягненняў у спорце.

Набраць дваццаць балаў.

|| прым. ба́льны, -ая, -ае і ба́лавы, -ая, -ае.

Сістэма балавай (бальнай) ацэнкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шпурля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што і чым (разм.).

1. 3 сілай кідаць.

Ш. камяні або камянямі ў каго-н.

2. перан. Выдаткоўваць без карысці, марна.

Ш. грошы на вецер.

|| аднакр. шпурну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. шпурля́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

градые́нтны

(лац. gradiens, -ntis = які крочыць);

г. вецер — раўнамерны гарызантальны рух паветра пры адсутнасці сілы трэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ве́тразь (паэт.) ’парус’ (КТС, У. Дубоўка; БРС). Новаўтварэнне ад ве́цер (гл.) і непрадуктыўнага суфікса ‑азь. Сюды ж прым. ветразевы (КТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ліставе́й ’восеньскі вецер’ (маст., Сцяшк. Сл.). Да ліст 1 і ве́яць (гл.). Параўн. рус. вяц. листови́я, а таксама лістапад 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вясня́к

1. Сад, які пасаджаны або перасаджаны вясной (Слаўг.).

2. Цёплы паўднёвы вецер (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

зюйд-о́ст

(гал. zuid-ost)

1) паўднёвы ўсход, паўднёваўсходні напрамак;

2) паўднёва-ўсходні вецер.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

норд-ве́ст

(гал. noordwest)

1) паўночны захад, паўночна-заходні напрамак;

2) паўночна-заходні вецер.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тайфу́н

(англ. typhoon, ад кіт. taj fung = вялікі вецер)

трапічны цыклон вялікай разбуральнай сілы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)