1.кім-чым. Узяць, скарыстаць, паставіць узамен другога. Замяніць зношаныя дэталі новымі. □ Казанцаў замяніў сваю паласатую піжаму бездакорным светла-шэрым касцюмам.Васілевіч.// Падмяніць адно другім. Работу словам не заменіш.Прымаўка.
2. Заняць месца каго‑, чаго‑н., выконваючы яго абавязкі, ролю. З жалем зірнуў Андрэй на маці і зразумеў, што яна больш не работніца. Ён павінен замяніць яе, каб трымаць сям’ю.Чарнышэвіч.Панаса забралі як заложніка, каб дзед Талаш прыйшоў і замяніў сына.Колас.
3. З’явіцца на змену каму‑, чаму‑н. Сум заменіць песня. □ Я быў рад усяму, Што пісала яна, І адпісваў. Зіму замяніла вясна.Нядзведскі.
4. Выпадкова або наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй; падмяніць. Замяніць кніжку. Замяніць галошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юрыды́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з заканадаўствам, прававымі нормамі і іх практычным прымяненнем. Юрыдычнае пытанне. Юрыдычны доказ. Юрыдычная практыка. □ Пакуль школа не была яшчэ здадзена, Лабановіч адчуваў пад нагамі нейкі юрыдычны грунт, меў законную падставу заставацца там.Колас.// Звязаны з вывучэннем і навуковай распрацоўкай правазнаўства, юрыспрудэнцыі. Юрыдычная адукацыя. Юрыдычны факультэт. Юрыдычная тэрміналогія.
2. Такі, які мае афіцыйнае, фармальнае права на што‑н. Юрыдычны ўладальнік.
3. Які мае адносіны да юрыста, складаецца з юрыстаў. Юрыдычная грамадскасць.
•••
Юрыдычная асобагл. асоба.
Юрыдычная кансультацыя — установа з калегіі адвакатаў для аказання юрыдычнай дапамогі насельніцтву і растлумачэння дзеючага заканадаўства.
Юрыдычны акт — рашэнне дзяржаўнага органа, якое ўстанаўлівае пэўныя правы і абавязкі грамадзян, калектываў, арганізацый, ажыццяўленне якіх забяспечваецца дзейнасцю дзяржаўнага апарату і судоў.
[Ад лац. juridicus — судовы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АХО́ВА ГЛЕ́БАЎ,
комплекс дзярж. і рэгіянальных гасп.-адм. і грамадскіх мерапрыемстваў па захаванні, паляпшэнні і рацыянальным выкарыстанні глебаў як найважнейшага кампанента зямельных рэсурсаў; састаўная ч.аховы прыроды.
Прадугледжвае вывучэнне працэсаў спусташэння, разбурэння і забруджвання глебаў, прагназаванне іх вынікаў, устанаўленне параметраў і пашырэнне, распрацоўку мер барацьбы і мерапрыемстваў па прадухіленні эрозіі глебаў, кірункаў і сродкаў павышэння ўрадлівасці і акультурвання глебаў, рэкультывацыі зямель, уключэнне малапрадукцыйных зямель і няўдобіц у с.-г. абарот, дае навук. абгрунтаванне размяшчэнню розных тыпаў зямель, утварэнню сістэмы асабліва ахоўных прыродных тэрыторый, распрацоўку спец. глебаахоўных інж. збудаванняў і проціэразійных сістэм земляробства, кантроль за выкарыстаннем угнаенняў і ядахімікатаў і інш.
На Беларусі ахова глебаў рэгулюецца нормамі і палажэннямі зямельнага заканадаўства, інш.спец. пастановамі і нарматыўнымі актамі. Уведзены забаронныя, папераджальныя, рэгулятыўныя, аднаўленчыя і інш.абавязкідзярж. і грамадскіх арг-цый, гаспадарак і грамадзян. Функцыю кантролю мерапрыемстваў па ахове глебаў выконвае Мін-ва прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя з залучэннем грамадскасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЛЫ́НСКІЯ,
муж і жонка, рэвалюцыянеры.
Сяргей Аляксеевіч (19.5.1874, г. Шчыгры Курскай вобл., Расія — ?). У 1894—98 вучыўся ў Маскоўскім ун-це. За рэв. дзейнасць выключаны і жыў у Курску пад наглядам паліцыі. Разам з жонкай арганізаваў гурток, наладзіў выпуск лістовак. З 1903 у Мінску, пам. юрысконсульта на Лібава-Роменскай чыгунцы. Далучыўся да Мінскай групы РСДРП і вёў агітацыю сярод чыгуначнікаў. З 1905 у складзе Мінскага кааліцыйнага савета. У 1905 арыштаваны, вызвалены ў 1906, ад рэв. дзейнасці адышоў. У 1917—20 уваходзіў у Маскоўскую арг-цыю меншавікоў. Да 1933 працаваў юрысконсультам у Маскоўскім саюзе металістаў.
Вера Ільінічна (13.2.1878, в. Гусарка Краснаградскага р-на Харкаўскай вобл., Украіна — ?). Скончыла Харкаўскую гімназію (1897). У рэв. дзейнасць уключылася ў Курску. У Мінскай групе РСДРП выконвала абавязкі сакратара і касіра, падтрымлівала сувязі з друкарняй. Пасля Курлоўскага расстрэлу арганізавала к-т дапамогі параненым. Наладзіла выпуск лістовак і іншых матэрыялаў, якія перадаваў ёй з турмы муж.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
discharge
1.[dɪsˈtʃɑ:rdʒ]
v.
1) разладо́ўваць
2) страля́ць, вы́страліць
3) выпі́сваць (са шпіталя́); выпуска́ць (з астро́гу); дэмабілізо́ўваць; звальня́ць
4) выдзяля́ць (гной — пра ра́ну)
5) Electr. разраджа́ць (-ца)
6) выко́нваць абавя́зкі, фу́нкцыі
2.[ˈdɪstʃɑ:rdʒ]
n.
1) разладава́ньне n.
2) вы́бух -у m.
3) звальне́ньне n., вы́піска f. (са шпіталя́)
4) выдзяле́ньне n. (гно́ю, ва́дкасьці)
5) разра́д -у m. (электры́чны)
6) выкана́ньне n. (абавя́зкаў)
7) Law апраўда́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
neglect2[nɪˈglekt]v.
1. не клапаці́цца (аб кім-н./чым-н. і пра каго-н./што-н.); запуска́ць, занядба́ць;
neglect one’s studies закіда́ць заня́ткі;
She neglects her children. Яна (зусім) не клапоціцца пра сваіх дзяцей.
2. не звярта́ць нале́жнай ува́гі (на каго-н./што-н.), не заўважа́ць, ігнарава́ць;
He neglected my remark. Ён прапусціў маю заўвагу міма вушэй.
3.fml упуска́ць, забыва́ць; не выко́нваць абавя́зкі;
He neglected to tell us about it. Ён не палічыў патрэбным расказаць нам пра гэта.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
нара́д, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Вуснае або пісьмовае распараджэнне на выкананне якой‑н. работы. Атрымаць нарад. Даць нарад. □ — Нарады брыгадзіры атрымалі ўчора вечарам.Шахавец.Яшчэ ўчора брыгадзір даў нарад акучваць бульбу на загуменні.Пташнікаў.// Дакумент з распараджэннем аб выкананні якой‑н. работы, а таксама на выдачу або атрыманне чаго‑н. Нарад на лес. □ [Міхал:] — Грошай трэба многа і на ўгнаенні, і на сеялку нарад ужо ёсць...Васілевіч.
2.Спец. Якая‑н. работа або заданне (пераважна для ваеннаслужачых). Быць у нарадзе. Нечарговы нарад. □ Аднойчы .. [Павел і Саша] трапілі ў нарад на кухню.Васілёнак.
3.Спец. Група ваеннаслужачых, якія выконваюць такое заданне. Нарад пагранічнікаў.// Наогул група людзей, што выконваюць якую‑н. работу або якія‑н. абавязкі. Чарговы нарад грузчыкаў займаўся ў гэты час упарадкаваннем складаў.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
przejąć
przeją|ć
зак.
1. праняць; пранізаць; працяць;
~ł go ból — яго працяў (пранізаў) боль;
2. перахапіць, перахваціць (ліст);
3. ахапіць, ахваціць;
strach go ~ł — яго ахапіў страх;
4. прыняць на сябе (абавязкі);
5. пераняць, запазычыць;
~ć czyje ruchy — пераняць чые рухі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ляжа́ць
1. líegen*vi;
кні́гі ляжа́ць на стале́ die Bücher líegen auf dem Tisch;
2. (праабавязкі, клопаті г. д.) óbliegen [oblíegen]*vi (накім-н.D);
на мне ляжы́ць кло́пат es óbliegt mir zu sórgen, mir liegt es ob zu sórgen;
на мне ляжы́ць адка́знасць ich tráge die Verántwortung;
ляжа́ць у асно́ве zugrúnde [zu Grúnde] líegen*;
у мяне́ душа́ не ляжы́ць das líegt mir nicht; ich empfínde kéine Zúneigung (дакаго-н., дачаго-н. für A)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Pflicht
f -, -en абавя́зак, паві́ннасць
sich (D) etw. zur ~ máchen, es für séine ~ hálten* — лічы́ць што-н. сваі́м абавя́зкам
der ~ zuwíder hándeln — дзе́йнічаць су́праць абавя́зку
séiner ~ náchkommen* — вы́канаць свой абавя́зак
zur ~ máchen — ста́віць у абавя́зак, абавя́зваць
sich über séine ~ hinwégsetzen — ігнарава́ць свае́абавя́зкі
die ~ ruft — абавя́зак патрабу́е
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)