старшы манах, звычайна ігумен праваслаўнага манастыра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
abbot
[ˈæbət]
n.
аба́т -а, ігу́мен -а m., кіраўні́к манастыра́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ігу́менша ’жанчына (тоўстая, непаваротлівая)’ (Мат. Гом.). Фемінатыў на ‑ш‑а ад ігумен (гл.). Семантычны зрух у напрамку ’жонка ігумена’ → ’увогуле тоўстая непаваротлівая жанчына’; параўн. падобную трансфармацыю калуж.и́гумен ’жартаўлівая назва старога чалавека’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
superior1[s(j)u:ˈpɪəriə]n.
1. ста́ршы, нача́льнік
2.relig.: the Father/Mother Superiorігу́мен; ігу́мення
3. які́ перавышае, перасяга́е;
You are my superior in ability. Ты больш здольны, чым я.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прэла́т
(ст.-польск. prełat, ад лац. praelatus = пастаўлены над кім-н.)
вышэйшая духоўная асоба (епіскап, ігумен) у каталіцкай і англіканскай цэрквах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
архімандры́т
(гр. archimandrites, ад archi = галоўны + mandra = манастыр; загон, стойла)
старшы манах, звычайна ігумен праваслаўнага манастыра.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
prior
I[praɪr]1.
adj.
ране́йшы; папярэ́дні
2.
adv. (to)
ране́й за; пе́рад
to be prior to — папярэ́днічаць чаму́
II[praɪr]
n.
настая́цель мужчы́нскага манастыра́, ігу́мен -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Про́башч ’ксёндз, які стаіць на чале парафіі’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ), про́баш ’тс’ (Сл. ПЗБ), про́баршч ’плябан (у касцёле)’ (ашм., Стан.). Запазычанне з польск.proboszcz ’тс’. Ужо ст.-бел.пробощь (проборщъ) ’прыхадскі ксёндз’ (1474) < ст.-польск.proboszcz, якое праз ст.-чэш.probošt узыходзіць да ст.-в.-ням.probōst (Булыка, Лекс. запазыч., 174) і, далей, да лац.prōpositus ’які прадстаўлены’ < proponere ’прадстаўляць’ (гл. Голуб-Ліер, 394). Таго ж паходжання і ст.-рус.пробощь, пребощь (з XIII ст.) ’прэлат каталіцкай саборнай капітулы, ігумен’, ’ксёндз’. Гл. яшчэ Міклашыч, 264; Брукнер, 457; Голуб-Копечны, 294; Фасмер, 3, 371; Банькоўскі, 2, 777–778.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АХО́РСКІ МУЖЧЫ́НСКІ ПРААБРАЖЭ́НСКІ МАНАСТЫ́Р.
Існаваў у 17 — пач. 20 ст. каля в. Ахора (цяпер Чэрыкаўскі р-н Магілёўскай вобл.) на беразе р. Сож. Паводле падання, заснаваны як праваслаўны пустэльнікам ці будаўніком Аркадзем. Першы ігумен вядомы з 1669. У 1708 у час Паўн. вайны 1700—21 знішчаны шведамі, пазней адбудаваны. Прывілеем караля Аўгуста II 1720 пацверджана прыналежнасць манастыра да правасл. царквы і захавана яго зямельная ўласнасць. У 1842 прыпісаны да Магілёўскага Богаяўленскага манастыра, з 1870 самастойны. Меў 2 драўляныя храмы: Праабражэння (1711) з разьбяным 3-ярусным іканастасам і шанаваным абразом Маці Божай і Успення (1843). У 1918 манастыр закрыты. Будынкі не захаваліся.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЎРЫІ́Л
(свецкае Васкрасенскі Васіль Мікалаевіч; 1795 — 10.5.1868),
багаслоў, гісторык рус. філасофіі. Скончыў Маскоўскую духоўную акадэмію (1820). У 1821 прыняў манаства і пераведзены ў Пецярбургскую духоўную акадэмію. З 1825 рэктар Арлоўскай, Магілёўскай семінарый, ігумен казанскага Зілантава манастыра. У 1835—50 прафесар Казанскага ун-та. Аўтар «Гісторыі філасофіі» (ч. 1—6, 1839—40), у якой на аснове помнікаў стараж.-рус. пісьменнасці спрабаваў даць сістэматычнае тлумачэнне гісторыі рус. філасофіі. Лічыў, што кожны народ мае свой асаблівы характар і сваю філасофію, «больш ці менш навукападобную ці рассеяную ў паданнях, аповесцях. Павучаннях, вершах і рэлігіі».