Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
карце́ч
(польск. kartacz, ад ням. Kartätsche)
1) начынены круглымі кулямі артылерыйскі снарад для паражэння жывой сілы праціўніка, а таксама кулі такога снарада;
2) буйны шрот для паляўнічай стрэльбы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кру́пы, круп; адз.няма.
1. Прадукт харчавання, які складаецца з ачышчаных цэлых або сечаных зярнят розных культур. Ячменныя крупы. Рысавыя крупы. □ Палічкі трэцяй шафы займаліся прадуктамі — гарохам, макаронамі, крупамі, — перасыпанымі з магазінных кулькоў у белыя торбачкі.Ракітны.
2. Снег у выглядзе невялікіх шарападобных зярнят. Закруціў вецер, б’ючы ў твар чалавека калянымі, як шрот, крупамі.Хадкевіч.
•••
Надзьмуцца як мыш на крупыгл. надзьмуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карце́ч, ‑ы, ж.
1. Артылерыйскі снарад, начынены круглымі кулямі і разлічаны на масавае паражэнне жывой сілы праціўніка на блізкай адлегласці. Зарадзіць пушку карцеччу.// Кулі, якімі начыняюць такі снарад. Ноч палілася вішчаннем карцечы, стогны з ахрыплай кляцьбой кругом.Дудар.Хто ссячэ [дрэва] — я зараз жа прымечу, Вінаватым не схаваць віны, Без таго шалёнаю карцеччу Лес пасечаны ў час вайны.Непачаловіч.
2. Буйны шрот. — Зарадзі, не забудзься, карцеч у правы ствол, а дранкульку — у левы.Масарэнка.
[Польск. kartecza — з іт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драбі́нкаж
1. (найменшая частка) Körnchen n -s, - (чаго-н von D ); ein bísschen; Kléinigkeit f -, -en; das kléinste Téilchen von etw. (D);
2. (шрот для стрэльбы) Schrótkorn n -(e)s, -körner
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ко́лкі1, ‑ая, ‑ае.
1. Які пры дотыку наносіць укол; калючы. Шарпае пад лёгкімі лапцікамі колкае і яшчэ поўнае соку іржышча.Гарэцкі.//перан. Які выклікае адчуванне, падобнае на адчуванне ўколу (пра вецер, снег, мароз, дождж і пад.). Часам падзьме вецер, і сухі колкі снег, як шрот, непрыемна б’е ў твар.Лупсякоў.Ударыў колкі і густы, Нібы іголкі, дождж.Броўка.
2.перан. З’едлівы, злосны. Раптам успомніліся.. колкія і пякучыя словы, якімі [цётка] не раз надзяляла Васіля.Кулакоўскі.
ко́лкі2, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка колецца. Колкія дровы. Колкі цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.
1. Даваць магчымасць упасці, скаціцца таму, што аддзялілася, адарвалася. Ходзіць [Стася], слёзы раняе цяжкія, як шрот.Куляшоў.Лазняк раняў буйныя кроплі на мокры пясок.Няхай.// Пазбаўляцца чаго‑н., скідаць (лісты, спелыя плады і інш.). На дол хваёвы ігліцы Раняе бор. Пустэча скрозь.Прыходзька./уперан.ужыв.У дубах крычаць сіваваронкі, І свіст над лугам рэзкі, звонкі Каршун маркотна так раняе І нейкі смутак закідае.Колас.
2.перан. Прыніжаць, траціць. Ды і як .. [Аўгіні], так ганебна .. выгнанай, было варочацца, кланяцца... [Васілю], раняць перад ім свой жаночы гонар?Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зара́д, ‑а і ‑у, М ‑дзе, м.
1.‑у. Пэўная колькасць выбуховага рэчыва, шроту, карцечы, якая змяшчаецца ў снарадзе, патроне, стрэльбе. Тапурыя высыпаў на далонь рэшткі пораху. Заставалася якраз на адзін зарад.Самуйлёнак.У стрэльбе быў добры зарад шроту.Корбан.
2.‑а. Баявы снарад, патрон і пад. [Ётка] дастае з пісьмовага стала рэвальверы і гарады да іх.Чорны.// Куля, шрот, карцеч з пэўнай колькасцю выбуховага рэчыва, запраўленыя ў канал агнястрэльнай зброі. Забіць шомпалам зарад.// Пэўная колькасць выбуховага рэчыва са ўзрывальнікам. Толавы зарад. □ Узляцеў у паветра мост, пахіснулася і пахілілася вадакачка. Лясніцкі загадаў падкласці пад яе адзін зарад.Шамякін.
3.‑у. Колькасць электрычнасці ў якім‑н. целе. Дадатны зарад. Адмоўны зарад. Рознаіменныя гарады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жэ́рабя ’ўмоўны знак пры вызначэнні парадку, чарговасці і да т. п.’ Балг.жрѐбие ’тс’. Параўн. рус.жребий (< ст.-сл.), дыял.же́ребей, же́ребий, укр.же́реб ’тс’, жеребій ’пэўная частка поля’ (Жэлях.), славац.žreb ’жэрабя’, ’латарэйны білет’, славен.žrêb ’жэрабя’, серб.-харв.жре̑б, жри̏јеб, ждре̑б ’тс’, макед.ждре̂б ’тс’. Ст.-слав.жрѣбъ, жрѣбии ’жэрабя’. Ст.-рус.жеребей ’жэрабя, доля, частка; карцечны шрот’. Ст.-прус.girbin ’лік’; параўн. літ.ger̃bti ’шанаваць’ (Параўн. прасл.*čьtǫ ’шаную’ і ’лічу’), ням.kerben ’рабіць зарубкі’, грэч.γράφω ’пішу’. Першапачаткова жэрабя ’кавалак дрэва з зарубкай (надпісам, лікам)’, ці ’адрэзак зямлі’. Бел. форма з суфіксам ‑я (< *‑ę < *‑ent) адлюстроўвае, відаць, невялікі памер гэтага кавалка шляхам аднясення да групы малых істот (і прадметаў). Зыходнае прасл.*žerb‑ < і.-е.*gerbh‑ ’рабіць рысы і г. д.’ Покарны, 1, 392; Фасмер, 47–48; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 297; Скок, 3, 672–673; БЕР, 1, 554; Траўтман, 87; Тапароў, E–H, 242; Хэмп, Этимология, 1981, 37.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
shot
I[ʃɑ:t]1.
n., pl. shots
1) стрэл -у m.; страля́ньне n., стральба́f.
2) шраці́на f., шрот -у m., coll.; ку́ля f., снара́д -а m.
3) страло́к -ка́m.
He is a good shot — Ён до́бры страло́к
4) зды́мак -ку m.; кадр -у m. (сцэ́на з кінафі́льму)
5) Sl. ча́рка ві́скі
6) уко́л -у m., ін’е́кцыя f.
2.
v.t.
1) зараджа́ць (стрэ́льбу, гарма́ту)
2) спрабава́ць, рабі́ць спро́бу
•
- big shot
- call the shots
- like a shot
- not by a long shot
- shot in the arm
II[ʃɑ:t]1.
v.
p.t. and p.p. of shoot
2.
adj.
затка́ны
blue silk shot with gold — сі́ні шоўк затка́ны залато́й ні́ткай
•
- shot through with
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)