прэпазіцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца ў прэпазіцыі. Прэпазіцыйныя азначэнні. Прэпазіцыйныя часціцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

энкліты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да энклітыкі; з’яўляецца энклітыкай. Энклітычныя часціцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даўго́тны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да даўгаты. Часціцы ляцяць уздоўж мерыдыяна, дрэйфуюць у даўготным напрамку. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адмо́ўе, ‑я, н.

Слова, якое адмаўляе сэнс другога слова або фразы (часціцы «не», «ні», безасабова-прэдыкатыўныя словы «няма», «нельга»).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ані́, з часціцы ні пры дапамозе ўзмацняльнай часціцы а‑. З ані‑ ўтвораны словы аніякі, аніяк і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВІ́ЛЬСАНА КА́МЕРА,

прылада для рэгістрацыі слядоў (трэкаў) зараджаных часціц. Створана Ч.Вільсанам (1912). Дзеянне заснавана на з’яве кандэнсацыі перанасычанай пары (утварэнні дробных кропляў вадкасці) на іонах, якія ўзнікаюць уздоўж трэка хуткай зараджанай часціцы. Кроплі дасягаюць бачных памераў і могуць быць сфатаграфаваны. Уласцівасці часціцы вызначаюць па даўжыні яе прабегу і значэнні імпульсу, які вымяраецца па скрыўленні траекторыі часціцы ў магн. полі, куды змешчана камера. Вільсана камера адыграла вял. ролю ў вывучэнні будовы рэчыва і ўласцівасцей элементарных часціц; з яе дапамогай адкрыты пазітрон, мезоны, гіпероны, дзіўныя часціцы і інш.

Літ.:

Льоцци М. История физики: Пер. с итал. М., 1970.

т. 4, с. 177

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

выклю́чна,

1. Прысл. да выключны (у 2 знач.).

2. у знач. вылучальна-абмежавальнай часціцы. Толькі. Людзей паважалі выключна за іх баявыя якасці. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́ма-выпрамяне́нне, ‑я, н.

Спец. Караткахвалевае электрамагнітнае выпрамяненне, якое ўзнікае пры распадах радыеактыўных ядраў, элементарных часціц пры іх ператварэннях у другія часціцы і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гэ́та, часц.

1. указ. Служыць для выдзялення, падкрэслівання таго ці іншага слова ў сказе.

Г. мы прыйшлі.

2. Удакладняе сэнс выказніка, які выражаны назоўнікам, прыметнікам, інфінітывам ці прыслоўем.

Праца — г. крыніца нашага багацця.

Жыццё — г. барацьба.

3. узмацн. Узмацняе сэнс, значэнне папярэдняга займенніка, прыслоўя, часціцы ў пытальных, клічных і даданых сказах.

Ці г. ты яшчэ з работы ідзеш?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гіперо́ны

[ад гіпер- + (элект)рон]

няўстойлівыя элементарныя часціцы, маса якіх большая за масу нейтрона.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)