заку́сіць губу́ sich (D) auf die Líppen [Únterlippe] béißen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Рапе́й, рапе́нь ’лопух’, ’лісце лопуху, Lappa tomentosa’ (Сцяшк.; шчуч., воран., Сл. ПЗБ), рапе́й, рапе́йнік ’шышка лопуху і расліна’ (Скарбы), рапе́шнік (Мат. Гом.), рапяшні́к (Ян.), рапо́ўнік (Сл. ПЗБ), параўн. укр.дыял.репі́й ’тс’, ст.-укр.рѣпѣи ’асот’, рус.репе́й ’лопух’, ст.-рус.рѣпьи ’рапей, калючка’, ст.-чэш.řépí ’плод лопуху’, славен.repje зборн. ’лопух’, балг.ре́пей ’назва розных раслін, калючыя плады якіх чапляюцца за воўну і адзенне’. Прасл.*rěpьjь, вытворнае ад *rěpъ ’тс’, параўн. польск.rzep ’расліна Arctium lappa’, харв.rijep ’расліны Arctium lappa, Petasites officinalis і інш.’, што выводзяць з прасл.*rěpiti ’схапіць, учапіцца’, захаванага ў польск.дыял.rzepić się ’зліпацца’, славац.дыял.repiť sa ’схопліваць, прычапляцца’, што суадносяцца з літ.ap‑rė́pti ’схапіць’ (Брукнер, 475; Шустар-Шэўц, 2, 1215; БЕР, 6, 226; Бязлай, 3, 172). У беларускай мове названая форма захавалася пераважна ў прыставачных утварэннях, параўн. зрэ́піцца ’счапіцца, схапіцца’ (Скарбы), урэ́піцца ’учапіцца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ушчапе́рыццаразм. (учапіцца, ухапіццазашто-н.) sich (an)klammern, sich féstklammern аддз. (an A), sich fésthalten*аддз. (an D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ушпілі́цца, ушпілюся, ушпілішся, ушпіліцца; зак.
1. Зашпіліць на сабе адзенне.
2.перан.Разм. Моцна ўхапіцца, учапіцца за што‑н. Рукі.. [Патапчыка] моцна ўшпіліліся ў Алесеў каўнер і, здаецца, згубілі здольнасць разгінацца.Чарнышэвіч.[Зося:] — Вось, будзе вам сварыцца, а то за мяне ты гатовы яшчэ за чубкі ўшпіліцца.Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачапі́цца, ‑чашлюся, ‑чэпішся, ‑чапіцца; зак.
1. Зачапіцца, падчапіцца. У маіх вачах так і стаяў той момант, калі сом пачэпіцца на мой кручок і дзябёлая жардзінка пачне выгінацца, утрымліваючы вялікую рыбіну.Лупсякоў.
2.Разм. Павіснуць, учапіцца — пра ўсіх, многіх. [Зыбін:] Старая будзе так рада!.. Сястрычкі на шыю пачэпяцца, выцалуюць!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уляпі́цца, улепіцца; зак.
Разм.
1. Прыляпіцца, прыліпнуць. Фарба ўляпілася так, што не ададраць.
2. Учэпіста ўзяцца за што‑н., ухапіцца, учапіцца. Уляпіцца за поручні. □ — Пхайце ззаду! — крыкнуў фурман.. і сам уляпіўся за аглоблю.Колас.Ганна памкнулася спыніць [Костуся], але хлопец нічога не хацеў чуць і ўжо моцна ўляпіўся рукамі за клямку.Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушчапе́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм.Учапіцца, ухапіцца за што‑н. У стопцы стаіць каля засека дзед, а Мірон і Лазар схіліліся над мяшком, ушчаперыліся за яго рукамі, цягнуць яго кожны ў свой бок.Галавач.Людзі ў кузаве пасталі, ушчаперыліся за кабіну, адзін за другога і з захапленнем падставілі сустрэчнаму ветру твары.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
czepić się
зак.kogo/czego1.учапіцца; ухапіцца за каго/што;
2. прычапіцца да каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
учэ́пліваццанесов.
1. хвата́ться, цепля́ться;
2. (цепко схватываться за что-л.) вцепля́ться;
3. зацепля́ться;
4. (о телеге и т.п.) задева́ть; застрева́ть;
1-4 см.учапі́цца1-4
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
grapple
[ˈgræpəl]1.
v.t.
схапі́ць і мо́цна трыма́ць; мо́цна ўхапі́цца, учапі́цца
2.
v.i.
1) змага́цца; счапля́цца, схапля́цца (пры ду́жаньні)
2) шука́ць пры дапамо́зе ко́шкі пад вадо́ю
3.
n.
суты́чка, барацьба́f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)