Verbum

Васко́ўка ’васкоўка (папера)’ (БРС). Рус. воско́вка ’тс’. Ад васко́вы (да воск, гл.). Уласна, ’васковая папера’. Запазычанне з рус.

◎ Ла́сне ’няўжо, ці, хіба, уласна’ (Сцяшк., Др.-Падб., КТС), ласьня ’хіба’ (Янк. Мат.). Запазычана са ст.-польск. właśnie, włośnie ’тс’.

Сач’ю́ у выразе сачʼю гаварыць ’загаворваць ад сурокаў’ (Сл. ПЗБ). Уласна з вачэй, г. зн. загаворваць ад «дурнога вока», рус. сглаза; ‑у — стары канчатак парнага ліку.

Му́жнасць ’рыса характару, у якой спалучаюцца храбрасць, рашучасць, вытрымка’ (ТСБМ), укр. му́жність ’тс’. Ст.-бел. мужность ’тс’. Уласна ст.-бел. (Анічэнка, Праблемы філал., 10). Да муж > му́жны (гл.).

Гарадаві́к ’гарадавы’ (БРС). Уласна бел. форма (няма ў іншых усх.-слав. мовах), неалагізм ад больш пашыранага і вядомага ў рус., укр., бел. мовах слова гарадавы́ (рус. городово́й, укр. городови́й).

◎ Прасе́ліна ’шчыліна, расколіна’ (Нас.). Чэш. prasėdiіпа ’даліна, лажбіна’, серб.-харв. prosjelina ’расколіна’. Прасл. *prosedlina (Варбат, Морфонология, 204). Да *prosedati ’прасядаць’, уласна ад дзеепрым. прошл. часу на -/- з суф. ‑ina.

Паве́р ’крэдыт’ (Нас., Гарэц., Яруш., Др.-Падб.). Ад паверыць < верыць (гл.). Уласна белар. У слоўніку Даля рус. пове́р адзначаецца як заходняе. Шырокае бытаванне набыло ў пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 240).

Паводзіны ’спосаб жыцця; сукупнасць дзеянняў; манера трымаць сябе’, ’рабіць што-н.; характар учынкаў’ (ТСБМ). Уласна беларускае. Ад паводзіць (< вадзіць, вясці) сябе з суф. ‑ін‑ы (Аб суф. гл. Сцяцко, Афікс. наз., 156).

Ка́тарга ’катарга’ (ТСБМ, БРС, Касп.). Параўн. рус. ка́торга, укр. ка́торга, польск. katorga, балг. каторга і г. д. Паводле Шанскага, 2, К, 98, уласна рускае ўтварэнне; першая фіксацыя такога словаўжывання адносіцца да 1643 г. У аснове ляжыць с.-грэч. назва галеры κάτεργον (у мн. л. κάτεργα). У грэч. мове, акрамя Галера’, данае слова мела і значэнне ’прымусовая праца’. Такім чынам, няма патрэбы меркаваць разам з Шанскім аб уласна рускім паходжанні такога словаўжывання (значэнне ’прымусовая праца’ для слова κάτεργα зафіксавана вельмі надзейна ў вядомым слоўніку Дзіоканжа).

А́ртус ’пасвячоны пасхальны хлеб’ (Рам.). Рус. артос, дыял. артус, укр. артус ’тс’. Ст.-рус. артусъ з XII ст. з грэч. ἄρτος ’хлеб’, уласна ’прыгатаванае’ ад ἀρτύω ’рыхтую’ (Фасмер, 1, 89). Параўн. аркуш ₂.