excavate

[ˈekskəveɪt]

v.t.

1) выко́пваць, капа́ць (я́му, тунэ́ль)

2) выбіра́ць зямлю́

3) раско́пваць (право́дзіць раско́пкі)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

перахо́дны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для пераходу куды-н.

П. тунэль.

П. экзамен.

2. Прамежкавы, які з’яўляецца пераходам ад аднаго стану да другога.

П. перыяд.

Пераходныя гаворкі.

3. Пра вытворчыя і спартыўныя ўзнагароды: які перадаецца новаму пераможцу ў спаборніцтве, барацьбе.

П. кубак.

П. вымпел.

4. Які пералічваецца, пераносіцца на наступны год (спец.).

Пераходныя фонды.

Пераходная тэма.

5. У граматыцы: пра дзеяслоў, які патрабуе пасля сябе дапаўнення ў вінавальным склоне без прыназоўніка.

|| наз. перахо́днасць, -і, ж. (да 2 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

rocket3 [ˈrɒkɪt] v.

1. рэ́зка павялі́чвацца (пра цэны, праблемы і да т.п.)

2. ру́хацца ве́льмі ху́тка;

The train rocketed through the tunnel. Цягнік пранёсся праз тунэль.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

subway

[ˈsʌbweɪ]

n.

1) падзе́мка f., мэтро́ indecl., мэтрапалітэ́н -у m

2) Brit. падзе́мны перахо́д, тунэ́льm.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

tube

[tu:b]

1.

n.

1) труба́, тру́бка f.

2) цю́бік -а m.

3) тунэ́льm.

4) informal падзе́мка f., мэтро́ n.

5) ля́мпа f.

an electron tube — электро́нная ля́мпа (у ра́дыё, тэлеві́зары)

2.

v.t.

1) устаўля́ць тру́бку або́ тру́бкі

2) праклада́ць трубу́, тунэ́ль

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АРПА́,

Усходні Арпачай, рака ў Арменіі і Нахічэванскай Рэспубліцы, левы прыток Аракса. Даўж. 128 км, пл. бас. 2630 км². Пачынаецца на схілах Зангезурскага хрыбта, у сярэдняй ч. цячэ па міжгорнай катлавіне. Сярэдні расход вады 11,5 м³/с (каля г.п. Ехенадзор, Арменія). Выкарыстоўваецца на арашэнне, таму летам воды Арпы не даходзяць да р. Аракс. Для перакіду водаў Арпы ў воз. Севан пабудаваны тунэль (48,6 км). У вярхоўях Арпы курорт Джэрмук.

т. 1, с. 503

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

pierce

[pɪrs]

v.

1) увахо́дзіць, прахо́дзіць праз што

A tunnel pierces the mountain — Тунэ́ль прахо́дзіць праз гару́

2) прако́лваць, прабіва́ць дзі́рку

A heart pierced with grief — Сэ́рца прабі́тае бо́лем

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ВОДАЗАБО́РНАЕ ЗБУДАВА́ННЕ,

водазабор, гідратэхнічнае збудаванне, якое ажыццяўляе забор вады з адкрытага вадаёма (ракі, возера, вадасховішча) для мэт гідраэнергетыкі, водазабеспячэння, ірыгацыі і інш. Забяспечвае пропуск вады ў вадавод (канал, трубаправод, тунэль і інш.) у зададзеным аб’ёме, належнай якасці і ў адпаведнасці з графікам водаспажывання.

Бываюць: безнапорныя і напорныя; водазаборныя збудаванні ГЭС — берагавыя, вежавыя, на бетонных збудаваннях, плывучыя; водазаборныя збудаванні сістэм водазабеспячэння — водапрыёмнікі (збіраюць ваду ад асушальных сістэм і адводзяць яе); рачныя — берагавыя, рэчышчавыя, каўшовыя (з басейнам-каўшом у галаве канала); ірыгацыйныя — бесплацінныя (у т. л. берагавыя, каўшовыя і шпорныя са. шпорай-дамбай, якая выступае ў рэчышча) і плацінныя (будуюцца ў целе плаціны або на беразе, забіраюць ваду з верхняга б’ефа). Для забору падземных вод выкарыстоўваюць вертыкальныя (у выглядзе буравых свідравін і шахтавых калодзежаў) і гарызантальныя (траншэйныя, галерэйныя) водазаборныя збудаванні, а таксама каптажныя збудаванні (гл. Каптаж).

А.Я.Вакар.

т. 4, с. 248

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВА́ЛЕ-д’АО́СТА

(Valle d’Aosta),

аўтаномная вобласць на ПнЗ Італіі, у Альпах. Пл. 3262 км². Нас. каля 200 тыс. чал. (1990); гавораць на італьян. і франц. мовах, у раёне Монтэ-Роза — на ням. дыялектах. Гал. горад — Аоста. Займае даліну Вале-д’Аоста, часткова Пенінскія Альпы на Пн, масіў Манблан на ПнЗ (выш. да 4807 м) і Грайскія Альпы на ПдЗ. Густая сетка горных рэк бас. р. По. Характэрны горна-лясныя і горна-лугавыя ландшафты, ёсць ледавікі. Развіта горназдабыўная (жал. руда, антрацыт, мармур) прам-сць, электраметалургія, вытв-сць штучных і сінт. тканін; мяса- і плодакансервавыя, піваварныя прадпрыемствы. ГЭС. Асн. галіна сельскай гаспадаркі — малочная жывёлагадоўля. Пад лугамі і пашай каля палавіны тэрыторыі. Вытв-сць сыру і масла. Невял. плошча пад збожжавымі, бульбай, садамі (яблыкі, грушы), вінаграднікамі. Турызм і гарналыжны спорт. Праз перавалы праходзяць чыгункі і аўтадарогі ў Францыю і Швейцарыю (у тл. праз тунэль пад Манбланам, даўж. 11,6 км).

т. 3, с. 478

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

jaw1 [dʒɔ:] n.

1. скі́віца;

the top/upper jaw ве́рхняя скі́віца;

the bottom/lower jaw ні́жняя скі́віца

2. падбаро́дак;

He’s got a very determined jaw. У яго вельмі рашучы падбародак.

3. pl. jaws рот; па́шча

4. pl. jaws tech. заціскно́е прыстасава́нне; абцугі́

in the jaws of death у кіпцюра́х сме́рці;

smb.’s jaw dropped/fell/sagged рот разя́віўся ад здзіўле́ння;

the jaws of a tunnel ву́зкі ўвахо́д у тунэ́ль (які выглядае небяспечным)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)