Спажа́ ‘Прачыстая (15/28 жніўня)’ (Нас.; мядз., Жыв. сл.; віл., паст., шальч., Сл. ПЗБ), ‘свята Спас’ (Др.-Падб.). Рус. спо́жка ‘назва двух памінальных свят Багародзіцы 15 жніўня і 8 верасня’. Скарачэнне госпожа ў значэнні ‘Багародзіца’, параўн. стараж.-рус. Госпожинъ день ‘Прачыстая’; гл. Фасмер, 3, 737. Параўн. спадар (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шано́ўны

1. éhrbar, ángesehen, éhrwürdig;

2. (у звароце – вельмі паважаны) sehr geéhrt;

шано́ўны спада́р! sehr geéhrter Herr!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

szanowny

szanown|y

шаноўны;

~y panie! — шаноўны спадар!;

~i państwo! — шаноўнае спадарства!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

паважа́ны

1. geáchtet, geschätzt; ángesehen;

паважа́ны чалаве́к Respéktsperson f -, -en; geáchtete Persönlichkeit;

2. (у ветлівым звароце) паважа́ны спада́р (sehr) geéhrter [veréhrter] Herr

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

sir

[sɜ:r]

n.

1) сэр -а m.; спада́р -а́ m.

Excuse me, sir — Вы́бачце, спада́ру

2) ты́тул ры́цара або́ баранэ́та

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

p.

1. = pan — спадар, сп.;

2. = pani — спадарыня; сп-ня;

3. = patrz — глядзі; гл.

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

mister [ˈmɪstə] n.

1. Mister (поўная форма да пісьмовага скар. Mr) мі́стар, спада́р

2. infml (ужываецца пры звароце да чалавека, чыё прозвішча невядома); мі́стар, сэр;

Hey, mister, you dropped your glove. Паслухайце, сэр, вы згубілі пальчатку.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Sir

[sø:r]

m -s, -s сэр, пан, спада́р (пачцівы зварот у англамоўных краінах; ужываецца без уласнага імя)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Mr n. (пісьмовае скар. ад Mister)

1. мі́стар, пан, спада́р (ужываецца перад прозвішчам або поўным імем мужчыны);

Mr Grant мі́стар Грант;

Mr John Grant мі́стар Джон Грант

2. пан (ужываецца перад тытулам афіцыйнай асобы);

Mr President пан прэзідэ́нт;

Mr Chairman пан старшыня́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

господи́н в разн. знач. пан, род. па́на м., мн. паны́, -но́ў; спада́р, -ра́ м.;

господа́ (в обращении) пано́ве (спадары́);

◊

сам себе́ господи́н сам сабе́ пан;

господи́н своего́ сло́ва гаспада́р свайму́ сло́ву.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)