паго́нмвайск Schúlterstück n -(e)s, -e (афіцэрскі); Schúlterklappe f -, -n (салдацкі)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Bárras
m - разм.
1) салда́цкі паёк
2) вайско́вая слу́жба
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ка́йстра, ‑ы, ж.
Дарожная торба, заплечны мяшок. [Ганна] механічна збірала кайстру Дудку, той збіраўся некуды ў дарогу.Лынькоў.Калі з вайны вярнуўся бацька, Разбінтаваны ў лазарэце, Дастаў ён з кайстры хлеб салдацкі І па акрайцу выдаў дзецям.Непачаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бамбардзі́р, ‑а, м.
1. У рускай дарэвалюцыйнай арміі — салдацкі чын у артылерыйскіх часцях.
2. Жук сямейства жужаляў, які пры самаабароне мае здольнасць выкідваць з свайго цела едкую вадкасць.
3.Разм. Ігрок, які часта забівае галы (у футболе, хакеі і пад.).
[Ням. Bombardier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бушла́т, ‑а, М ‑лаце, м.
Суконная матроская куртка. Думамі кожны сваімі заняты Пра даўняе гора, пра блізкае свята, Толькі мужчыну, што ў флоцкім бушлаце, Не пазнае пасівелая маці.Грахоўскі.// Салдацкая куртка на ваце. Паношаны салдацкі бушлат ледзь не трашчаў на яго крутых плячах.Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сая́н ’шарсцяная даматканая спадніца’ (Касп.), ’шарсцяная спадніца з каснікамі, андарак’ (Бяльк., Малч., Сл. ПЗБ), ’шарсцяная спадніца з купленай тканіны’ (Малч.), ’верхняя світка з чырвонага сукна, лепшая адзежа’ (Мядзв.), ’зімовая шарсцяная спадніца’ (Тарн.), ’спадніца, сарафан’ (Пал., ДАБМ, камент., 933; віц., магіл., Шн. 1), ’спадніца з ільняной тканіны’ (Нік., Оч.), ’тонкае сукно’ (Гарэц.), ’паўсукно’ (Сл. ПЗБ), ’палатно з воўны’ (Інстр. 1), сая́н, сая́к ’суконная спадніца’ (Мат. Гом.). Рус.цвяр., смал.сая́н ’сарафан з даматканай фарбаванай тканіны, расхінны сарафан’, курск. ’высокая спадніца з падцяжкамі’. Запазычана праз польск.sajan ’плашч’ (ст.-польск.sajan ’кароткі салдацкі кафтан’) з італ.saione, ’грубая шарсцяная фуфайка’ < saio ’простая фуфайка, салдацкая куртка’ < лац.sagum ’салдацкі плашч’, кельцкага паходжання (Мацэнаўэр, 302, Брукнер, 479; Фасмер, 3, 567). Ст.-бел.саянъ, соянъ (XVI ст.) са ст.-польск., гл. Булыка, Лекс. запазыч., 109. Літ.sajõnas, sejõnas, sijõnas ’спадніца, летняя жаночая вопратка’ паходзяць з усходнеславянскіх моў, гл. Скарджус, Slav., 195.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кацяло́к, -лка́м., в разн. знач. котело́к;
салда́цкі к. — солда́тский котело́к;
фе́травы к. — фе́тровый котело́к;
◊ к. ва́рыць — (у каго) котело́к ва́рит (у кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тры́зніцца, ‑ніцца; незак.
Здавацца, уяўляцца; вярзціся. [Пранук:] — Адчапіся! Відаць, не выспалася як след, дык табе [Палашка] і трызніцца нешта ўваччу.Лынькоў.[Курту] трызніцца, што ён зусім і не цывільны, а салдат, што на ім не чорны ў белую палоску гарнітур, а мышынага колеру з вузкімі пагончыкамі на плячах салдацкі мундзір.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантані́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Салдацкі сын, які з дня нараджэння лічыўся за ваенным ведамствам і рыхтаваўся да ваеннай службы ў асобай ніжэйшай ваеннай школе (у Расіі першай палавіны 19 ст.). Буланцоў паводзіў з кантаністаў, з парыяў, вучаных на медныя грошы, з тых, ніжэй за каго на ўсіх абшарах Расійскай імперыі былі толькі вайсковыя пасяленцы ды яшчэ паншчынныя мужыкі ў вельмі дрэнных паноў.Караткевіч.
[Ад ням. Kantonist — навабранец.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэадалі́т, ‑а, М ‑ліце, м.
Геадэзічны інструмент, які выкарыстоўваецца для вымярэння на мясцовасці гарызантальных і вертыкальных вуглоў. Перастаўляючы тэадаліт з месца на месца, .. [Васіль], як фатограф, нагінаўся над сваім апаратам, глядзеў у манакуляр, нешта запісваў у свой блакнот.Дуброўскі.Дзялілі на дваіх Салдацкі хлеб, З тэадалітам і сталёвай лентай Вымерваючы казахстанскі стэп.Аўрамчык./увобразнымужыв.Першую сцежку прасеклі, І па імшарах пакрочыў З намі, як чапля балотная, Тэадаліт.Танк.
[Грэч. theaomai — разглядаю і dilochos — доўгі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)