сінта́гма, ‑ы, ж.
У мовазнаўстве — інтанацыйная і рытмічна арганізаваная група слоў (частка выказвання) з адносна закончаным сэнсам.
[Ад грэч. syntagma — нешта аб’яднанае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гайда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і го́йдаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.
Рытмічна хістаць з боку ў бок або зверху ўніз.
Лодку гайдала (безас.).
|| аднакр. гайдану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём; -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. гайда́нне, -я, н. і го́йданне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вібраваць ’рытмічна хістацца’ (КТС) словаўтваральна перааформлена з літар. вібры́раваць, якое паходзіць з рус. вибри́ровать < ням. vibrieren ’хістацца, дрыжаць, вібрыраваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ківа́цца ’рытмічна хістацца, калыхацца, віхляцца’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Касп., Бяльк.), ’нахіліўшыся працаваць’ (Сл. паўн.-зах., Касп., Бяльк.). Гл. ківаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́шкаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што (разм.).
1. Рытмічна гайдаць, калыхаць з аднаго боку ў другі або зверху ўніз.
Г. дзіця.
2. 3 захапленнем падкідаць каго-н. на руках.
|| аднакр. гушкану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. гу́шканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
верш
(польск. wiersz, ад лац. versus)
1) невялікі мастацкі твор, напісаны рытмічна арганізаванай, звычайна рыфмаванай мовай;
2) адзінка рытмічна арганізаванай мовы з пэўнай колькасцю стоп, вершаваны радок;
3) рытмізаваная мова.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ківа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз.
Галінкі ківаюцца на ветры.
2. Ісці з цяжкасцю, хістаючыся (ад стомы, хваробы і пад.).
Ледзь ківаецца стары дзядок.
|| аднакр. кіўну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).
|| наз. ківа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пульсава́ць, ‑суе; незак.
1. Рытмічна біцца, мець пульс (пра сэрца, артэрыі і пад.). На лбе ўсхвалявана пульсавала тонкая сіняватая жылка. Гамолка. // Рытмічна рухацца па крывяносных сасудах (пра кроў). У такіх роздумах Людвік і дабег да свайго лагера. Нейкі час не прыслухоўваўся, як пульсуе кроў у дзяўчыны, ці трымаецца ў грудзях дыханне. Кулакоўскі. І зноў з усіх ног бягу прэч ад школы... Бягу, а ў скронях б’е, пульсуе, аж звініць кроў — гэта праўда, усё праўда, што я думаў... Сачанка.
2. перан. Рытмічна рухацца; актыўна праяўляцца. Над Дняпром, над Волгай, над Масквой-ракою, — скрозь жыццё пульсуе, шпаркае такое. Дубоўка. Творчая фантазія пульсуе тут моцна, і актуальнасць праблематыкі не слабее. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арна́мент
(лац. ornamentum = упрыгожанне)
жывапісны ўзор з рытмічна размешчаных геаметрычных, раслінных і жывёльных элементаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
арна́мент
(лац. ornamentum = упрыгожанне)
жывапісны ўзор з рытмічна размешчаных геаметрычных, раслінных і жывёльных элементаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)