налі́пнуць, ‑не; пр. наліп, ‑ла і наліпнуў, ‑нула; зак.
Прыліпнуць да паверхні ў якой‑н. колькасці. На боты наліпла гразь. □ Рыдлёўка была вельмі цяжкая. Відаць, наліпла зямля.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
За́ступ ’рыдлёўка, жалязняк’. Рус., укр.за́ступ ’тс’. Польск.zastup ’тс’ (з рус.; Дарашэўскі, 10, 795), zastęp ’група людзей’, ’ахоўны вал’, серб.-луж.zastup ’уваход’, чэш., славац.zástup ’мноства, група людзей, наогул нейкіх элементаў’, славен.zastòp ’уваход’, ’прадстаўніцтва’, ’розум, сэнс’. Ст.-слав.застѫпъ ’дапамога, абарона; натоўп’. Ст.-рус.заступъ ’абарона’ (XII ст.), ’рыдлёўка’ (XVI ст.). Верагодна, што бел. і ўкр.заступ ’рыдлёўка’ з рус., дзе значэнне тлумачыцца тым, што пры працы з гэтым відам лапаты на яе наступаюць нагой. Таму бязафіксны наз. ад заступати (гл. ступаць). Шанскі, 2, З, 66–67; Праабражэнскі, 2, 408.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
задзірване́лы, ‑ая, ‑ае.
Які зарос травой, пакрыўся дзёрнам. Рыдлёўка не вельмі каб ахвотна ўваходзіла ў задзірванелы грунт даўняй мяжы.Лупсякоў.Год за годам людзі адбудаваліся, узаралі задзірванелыя палі.Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рыдлява́ць ’счышчаць бруд з паверхні чаго-небудзь’ (глыб., Сл. ПЗБ), рыдлава́ць ’капаць зямлю рыдлёўкай’ (Сл. Гродз.). Да рыдлёўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шо́ргацца, ‑аецца; незак.
Шаравацца, церціся аб што‑н. Рыдлёўка глуха совалася ў зямлю, шоргалася, дзынкала аб каменне.Бядуля.Ішлі яны [Міканор з Хрыстафорам Ігнатавічам] удвух паціху, і месцамі іх адзежа шоргалася аб жорсткую кукурузу.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жалязня́к1, жалезняку, м.(толькізазначэннем).
Жалезная руда. Буры жалязняк. Чырвоны жалязняк. Магнітны жалязняк.
жалязня́к2, жалезняка, м.
Абл.Рыдлёўка. — Поле сваё яна жалезняком ускапала? Ускапала... Зямлянку сабе зрабіла? Зрабіла...Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбо́йка, ‑і, ДМ ‑бойцы; Рмн. ‑боек; ж.
Спец. Цяжкі ручны малаток для падбівання пад шпалы баласту. Шархнула аб зямлю рыдлёўка, бліснула на сонцы ўзнятая ўгору падбойка і ўрэзалася пад шпалу.Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Луска́р ’лапата’ (Касп.), рус.тамб.луска́рь ’тс’, арханг.лыскорь, пск.ласка́рь ’рыдлёўка’, ст.-рус.лыскарь ’кірка’, ’рыдлёўка’. Фасмер (2, 541) не згаджаецца з Меліяранскім (ИОРЯС, 10, 4, 124), які выводзіць з цюрк. моў (параўн. казах.lesker, крым.-тат.ülüskär ’матыка’). Куркіна (Этимология–72, 68–73) дадае сюды яшчэ серб.-харв.lizgar, lizgára ’жалязняк’, макед.лизгар ’тс’, якія працягваюць гняздо lyzgati/lyskati ’біць, удараць’ (г. зн. тыпалагічна падобную групу з коранем luzg‑/lyzg‑/lusk‑/lysk‑/lusp‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
spade
I[speɪd]1.
n.
рыдлёўкаf.
2.
v.t.
капа́ць рыдлёўкаю
•
- call a spade a spade
II[speɪd]
n.
ві́ны, пі́кі (у ка́ртах)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АДБО́ЙНЫ МАЛАТО́К,
ручны інструмент ударнага дзеяння, якім адбіваюць горныя пароды ад масіву, рыхляць цвёрдыя і мёрзлыя грунты, разбіваюць каменную або цагляную муроўку, асфальт і г.д. Рабочы орган — піка, долата або рыдлёўка, па хваставой частцы якіх (звычайна з частатой 1000—1500 удараў за мінуту) б’е баёк. Бываюць пнеўматычныя (сціснутае паветра падаецца ад кампрэсараў, балонаў і інш.), электрычныя і бензінавыя (з прыводам ад рухавіка ўнутр. згарання).