◎ Нарубе́ц ’навыварат’ (круп., Нар. сл.). Да руб, рубец ’шво (у адзенні)’; мае адпаведнікі ва ўкр. наруби ’тс’, чэш. naruby ’тс’, славен. narȏbe ’навыварат, наадварот’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВІ́ЦЕБСКАЯ ЛЁНАЧАСА́ЛЬНАЯ МАНУФАКТУ́РА.

Дзейнічала ў Віцебску ў 1913—14. Належала акц. т-ву «Экспарт лёну». У 1914 працавала 88 чал., выраблена прадукцыі на 97 тыс. руб.

т. 4, с. 222

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІ́ЦЕБСКІ ШКЛОЗАВО́Д «ЗАХО́ДНЯЯ ДЗВІНА́».

Дзейнічаў у 1909—14 у Віцебску. У 1913 працавала 500 рабочых, з-д вырабіў звычайнага шкла і хрусталю на 300 тыс. руб.

т. 4, с. 233

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ру́банец ’гатунак моцнага самасаду’, ру́банка ’гатунак прывазнога тытуню’ (ТС). Ад рубаць ’сячы’ < *rǫbati ’тс’ (гл. руб). Параўн. ляжанец ’абложная зямля’, перебіранец ’від посцілкі’; нюханка ’від табакі’, сечанка ’сечка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рубле́ зборн. ’тонкія жэрдкі’: рубля́ ды голья́ накладзе (ТС). Слова са значэннем ’прадмет — вынік дзеяння’ з суфіксам ‑j‑e ад дзеяслова рубіць ’сячы’, як атрэп’е, акорʼе. Гл. руб.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Руб ’вузкі край або вузкі бок якога-небудзь прадмета’ (ТСБМ), ’кант, брыж, край’, ’зарубка, выступ’, ’шво, рубец’ (ТС), рубова́ты ’зубчаты, з выступамі’ (ТС), ст.-бел. рубъ ’абрывак тканіны’, ’хустка’, ’вопратка’, ’рыззё’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. руб ’рубец’, рус. дыял. руб ’грубае адзенне, лахманы’, польск. rąb ’рубец’, ręby ’кант, край, левы бок тканіны’, в.-луж. rub ’удар; кавалак палатна; палатняная хустка’, в.-луж., н.-луж. rub ’грубая тканіна, саван, адзенне’, чэш. rub ’адваротны, левы бок’, славен. rȏb ’тс’, серб.-харв. ру̑б ’край; кант; рубец (на сукенцы)’, балг. ръб ’рубец (на вопратцы)’. Стараж.-рус. рубъ ’кавалак, абрывак тканіны’. Прасл. *rǫbъ, як і *rǫbiti ’сячы’, з і.-е. *remb‑/*romb‑/*romb‑ ’сячы; рабіць зарубку, насечку, рубец, шрам’. Роднаснае да літ. rum̃bas ’рубец, шрам’, лат. rùobs ’зарубка, насечка’ (Фасмер, 3, 510; Глухак, 532; Брукнер, 455; Чарных, 2, 125). Далей збліжаюць са ст.-в.-ням. rant(t) ’край шчыта’, ст.-ісл. rond ’край, рабро, край шчыта’, с.-в.-ням. ranft ’рамка, край’ (Траўтман, 236; Мюленбах-Эндзелін, 3, 557; Торп, 339; Фасмер, 3, 510).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

руб м. (край, рабро) Rand m -(e)s, Ränder; Kánte f -, -n; Grat m -(e)s, -e (кант);

◊

паста́віць пыта́нне рубам гл. рубам

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ту́гаць ‘гайдаць, вагаць, штурхаць’, ‘насіцца, тупацець’ (ТС). Першае значэнне, магчыма, у выніку перастаноўкі з гу́таць ‘гушкаць’, параўн., аднак, ту́гнуць ‘тупнуць’ (гл.), тугоце́ць ‘ідучы, грукаць абцасамі, падэшвамі абутку’ (Руб.) — выразна гукапераймальнага паходжання.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГНЕ́ЗНАЎСКАЯ СУКО́ННАЯ МАНУФАКТУ́РА.

Дзейнічала ў 1866—67 у маёнтку Гнезна Ваўкавыскага пав. (цяпер вёска ў Ваўкавыскім р-не Гродзенскай вобл.). У 1867 працавалі 62 чал., выраблена сукнаў на 60,1 тыс. руб.

т. 5, с. 314

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́МЕЛЬСКІЯ ЛЕСАПІ́ЛЬНЫЯ ФА́БРЫКІ.

Два самастойныя прадпрыемствы ў Гомелі. Першае дзейнічала ў 1898, працавала 80 рабочых. Другое дзейнічала ў 1913—14 (100 чал.), вырабіла дошак, шпунтавога вагоннага матэрыялу і інш. на 200 тыс. руб.

т. 5, с. 349

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)