Рара́ты (рора́ты) ’служба ў каталікоў пасля паўночы перад Раством’: пошли в косцёл на рораты (Нас.). Паводле аўтара слоўніка, з лац.aurorata ’?’ — відаць, народнаэтымалагічнае аднясенне да aurōra ’ранняя зорка’. Паводле Брукнера (463), польск.roraty ’першая ранняя імша ў перыяд адвенту ў каталікоў’ ад першых слоў псалма rorate соеіі (= спусціце росы, нябёсы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́ніца ’першыя гадзіны дня, самы пачатак дня’ (ТСБМ, Бяльк., Шат., Сл. ПЗБ, Станк.), ра́нніца ’ранні час, ранак’, параўн. ст.-бел.ранина ’ранак’ (XVI ст.; Карскі 2-3, 28). Арэальнае ўтварэнне ад рана (гл.), параўн. у іншых славянскіх мовах: серб.ранѝца ’ранняя чарэшня’, славен.ranica ’ранняя расліна ці плод’, ranina ’ранні вінаград’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзянні́ца, ‑ы, ж.
Ранняя зара, заранка. Яшчэ зорыцца неба над гаем, А ўжо цемру — заслону абшараў — Расхінае на ўсходзе дзянніца.Журба.Паўстае дзянніца з-за сяла, Шлях асвеціць чырванню і бляскам.Лявонны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фле́йтавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да флейты, уласцівы ёй. Флейтавы гук. □ Ранняя вясна ці позняя, аднолькава гучна ў галінах зазелянелых бяроз спяваюць чырванагрудыя берасцянкі, выводзяць свае флейтавыя каленцы залацістыя івалгі.Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыпле́ўрула
(ад ды- + гр. pleura = бок)
ранняя лічынкавая фаза ігласкурых з выразна выражанай білатэральнай сіметрыяй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лаго́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
Разм.
1.каго-што. Лашчыць; прывабліваць. Была ранняя вясна, і сонца шчодра лагодзіла і ўгравала зямлю.Гроднеў.Той дом лагодзіць наша вока.Броўка.