заступніцтва, падтрымка з боку ўплывовых асоб ва ўладкаванні на працу, у прасоўванні па службе і г. д.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пратэкцыяні́зм
(фр. protectionnizme, ад лац. protectio, -onis = літар.прыкрыццё)
1) эканамічная палітыка дзяржавы, накіраваная на засцярогу сваёй гаспадаркі ад канкурэнцыі з боку іншых краін;
2) падбор людзей на службу не па дзелавых якасцях, а па знаёмству, па пратэкцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Rückendeckung
f -, -en вайск. тылаво́е прыкрыццё; перан. падтры́мка, дапамо́га, (пад)страхо́ўка;
sich (D) ~ verscháffen перан. забяспе́чыць сабе́ падтры́мку, застрахава́ць сябе́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
osłona
osłon|a
ж.
1.прыкрыццё; покрыва;
pod ~ą nocy — пад покрывам ночы;
2.вайск. заслон;
3.тэх. кажух;
4.эл. экран
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пратэкцыяні́зм
(фр. protectionnisme, ад лац. protectio, -onis = прыкрыццё)
1) эканамічная палітыка дзяржавы, накіраваная на засцярогу сваёй гаспадаркі ад канкурэнцыі з боку іншых краін;
2) падбор людзей на службу не па дзелавых якасцях, а па знаёмству, па пратэкцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
лісто́к1, ‑тка, м.
Памянш.да ліст 1 (у 1 знач.).
•••
Фігавы лісток — крывадушнае прыкрыццё чаго‑н. яўна бессаромнага, несумленнага. [Алаіза:] — Толькі вельмі не спадзявайцеся на маніфест. Маніфест — гэта фігавы лісток, якім цар хоча прыкрыць свой сорам.Арабей.
лісто́к2, ‑тка, м.
1.Памянш.да ліст 2 (у 1, 2 знач.); невялікі ліст. Лісток календара. □ — Радыёграма, — далажыў радыст і працягнуў лісток паперы.М. Ткачоў.Рыгорка разарваў канверт і выняў адтуль складзены напалам лісток.Краўчанка.
2. Тое, што і ліст 2 (у 3 знач.). Кантрольны лісток. Абходны лісток.
3.Разм. Лістоўка, пракламацыя. Недазволеную літаратуру — брашуркі, лісткі, адозвы — .. [сябры] хавалі ў нетрах глухога густога лесу.Колас.
•••
Баявы лісток — невялікая экстранна выпушчаная насценгазета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Bedéckung
f -, -en
1) пакрыва́нне, засці- ла́нне
2) вайск.прыкрыццё, канво́й, ахо́ва
únter ~ — пад ахо́вай, у суправаджэ́нні
3) астр. зацьме́нне
4) хма́рнасць
5) забру́джванне (радыёактыўнымі рэчывамі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
cover1[ˈkʌvə]n.
1. на́крыўка; накі́дка, чахо́л, каўпа́к
2. во́кладка;
(to read) from cover to cover (чыта́ць) ад во́кладкі да во́кладкі
1. Легчы на працяглы час, надоўга. Залегчы спаць. □ У пачатку снежня мядзведзіца залягла ў сваім логаве і заснула на ўвесь зімовы час.В. Вольскі.// Легчы за якое‑н. прыкрыццё, схаваўшыся, прытаіўшыся. Прыйшлося адразу залегчы, бо кулі пачалі адшчэп[лі]ваць сухую кару над самай галавой.Кулакоўскі.Хлапчукі асцярожна падкраліся да хлява і заляглі ў вішняку.Ваданосаў.
2.перан. Пакрыць якую‑н. плошчу, тэрыторыю. Ноч падыходзіць. За вокнамі Зноў заляглі бясконца снягі.Караткевіч.// Размясціцца ў зямной кары (пра выкапні). Ажно ў нетрах .. [зямлі] заляглі Скарбы вугалю, нафты і солі.Аўрамчык.
3. Абазначыцца, утварыцца (пра маршчыны і пад.). Вакол вачэй у старшыні заляглі вялікія чорныя кругі.Навуменка.
4.перан. Глыбока запасці ў душу, у сэрца (пра пачуцці). Мулкая глухая трывога залягла ў дзедавым сэрцы.Колас.Звестка гэта абразіла Ціхана. Пад самым сэрцам залягло нейкае агіднае пачуццё.Дуброўскі.
5.Разм. Пра хваравітае адчуванне ў носе, у грудзях. Нос залёг./убезас.ужыв.Пад вечар адчуў, што залягло ў носе, уначы закашляў, а назаўтра сціснула ў грудзях.Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЯРЭ́ЗІНСКАЯ АПЕРА́ЦЫЯ 1812, наступальная аперацыя рас. войск у ліст. 1812 на завяршальным этапе вайны 1812 з мэтай акружэння і знішчэння напалеонаўскай арміі. Праводзілася арміяй М.І.Кутузава (каля 50 тыс.чал.), 3-й Зах. арміяй П.В.Чычагова (каля 35 тыс.чал.) і 1-ым пях. корпусам П.Х.Вітгенштэйна (каля 40 тыс.чал.). Арміі Кутузава процістаялі гал. сілы Напалеона (каля 30 тыс.чал., а таксама 30—40 тыс.чал. адсталых і небаяздольных). Насупраць арміі Чычагова былі разрозненыя атрады гал.ч. польскіх войск (атрад Ф.К.Касецкага, гарнізон М.Бранікоўскага, 17-я пях. дывізія Я.Г.Дамброўскага; усяго каля 9 тыс.чал.). Корпусу Вітгенштэйна процістаялі франц. карпусы К.Віктора і Ш.Удзіно (каля 25 тыс.чал.). Напалеон прыняў рашэнне перапраўляцца цераз Бярэзіну вышэй ад Барысава, у раёне вёсак Студзёнка і Весялова, пачаў скрытную падрыхтоўку да пераправы і адначасова зрабіў захады па дэзінфармацыі рус. камандавання. Кутузаў памылкова лічыў больш верагодным адступленне Напалеона на Мінск і Слонім і зрабіў адпаведныя загады. У выніку Чычагоў 25—26 ліст. перавёў амаль усе свае войскі з-пад Барысава на Пд. 26 ліст. па наведзеных мастах пачалася 3-дзённая пераправа франц. войск, якія захапілі плацдарм на правым беразе Бярэзіны і адначасова забяспечылі прыкрыццё гасцінца Барысаў—Студзёнка. На левым беразе французы ўтрымлівалі ўсе подступы да мастоў, пакуль не прайшлі ўсе баяздольныя часці. Раніцай 29 ліст. масты былі спалены, і армія Напалеона рушыла ў напрамку Маладзечна. У Бярэзінскай аперацыі 1812 рус. камандаванне не дасягнула ў поўнай меры пастаўленай мэты. Нягледзячы на колькасную перавагу, стратэг. ініцыятыву перад пачаткам аперацыі, выгаднае геагр. размяшчэнне рас. войск, ядро франц. арміі прарвалася з акружэння. Але панесеныя Напалеонам страты (каля 70 тыс.чал.) азначалі немагчымасць далей працягваць вайну. Вынікі Бярэзінскай аперацыі канчаткова вызначылі перамогу Расіі ў вайне.