Verbum

анлайнавы слоўнік

souther

[ˈsʌðər]

паўдзённы ве́цер або́ навальні́ца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

tropic of Capricorn

Тро́пік Казяро́га (паўдзённы)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

southeasterly

[,saʊӨˈi:stərli]

adj., adv.

паўдзённа-ўсхо́дні; на паўдзённы ўсхо́д; з паўдзённага ўсхо́ду

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

southwesterly

[,saʊӨˈwestərli]

adj., adv.

1) на паўдзённы за́хад

2) з паўдзённага за́хаду

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

południowy

południow|y

1. паўднёвы; паўдзённы;

przerwa ~a — перапынак на абед;

2. паўднёвы;

biegun ~y — паўднёвы полюс

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ра́нкі, ‑аў; адз. няма.

Абл. Ранішняя пасьба жывёлы летам у гарачую пару. Маці толькі і клопату з.. [каровай], што выгнаць на ранкі. Б. Стральцоў. Пасвіў .. [дзядзька Алесь] толькі на ранках, бо ўдзень яго ўжо не пускала кузня. Кулакоўскі. // Знаходжанне жывёлы ў хляве ў паўдзённы час пасля ранішняй пасьбы. Тым часам пара і выганяць каровы з ранкаў, і Паўліха ідзе рыхтаваць Чэсіку торбу. Васілевіч. Сёння ўжо каровы прыгналі на ранкі, а Віктара ўсё яшчэ няма. Палтаран.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

south

[saʊӨ]

по́ўдзень по́ўдня m.

adj.

паўдзённы, паўднёвы

a south wind — паўдзённы ве́цер

the south window — акно́, яко́е выхо́дзіць на по́ўдзень

adv.

на по́ўдзень

The journey south took two days — Падаро́жжа на по́ўдзень заняло́ два дні

•

- South

- south of

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

midday

[,mɪdˈdeɪ]

по́ўдзень -дня m.

adj.

паўдзённы

the midday heat — паўдзённая сьпяко́та

a midday meal — по́лудзень -дня m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Сухаве́й ’сухі гарачы вецер’ (ТСБМ, Некр. і Байк.; ашм., Стан.; Сцяшк.), ’сухое ветранае надвор’е’ (Сл. ПЗБ), ’сухі сцюдзёны вецер’ (Варл.), ’зарніца’ (Растарг.), сухове́й ’суша, сухі вецер’ (ТС), сухаве́я ’тс’ (Сцяшк.), ’летняя начная маланка без грому’ (Мат. Маг.), сухаве́іца ’сухое ветранае надвор’е’ (Бяльк., Сержп. Прымхі), сухаве́йка ’сухі паўдзённы вецер’ (Арх. Федар.). Укр. сухові́й ’сухі вецер; усходні вецер’, рус. сухове́й ’сухі гарачы вецер; суша, засуха’. Утворана на базе спалучэння слоў су́ха (гл. сухі) і ве́яць (гл.); параўнанне ў якасці генетычнай паралелі з літ. saũsvėjis ’тс’ (Аткупшчыкоў, Этимология–1984, 193) недакладнае, паколькі літоўскае слова ўзнікла на базе зыходнага словазлучэння saũsas vė́jas ’сухі вецер’ і, на думку Трубачова (Этногенез₂, 245), з’яўляецца калькай рус. суховей.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паўднёвы ¹, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да поўдня ¹; які знаходзіцца, размяшчаецца на поўдні. Паўднёвы полюс. Паўднёвы горад. □ Яшчэ з вечара неба з паўднёвага боку засценьвалася дымнаю павалокаю лёгкіх воблакаў. Колас. Паўднёвы бераг [Дзвіны] больш адхонны, залесены. Асіпенка. // Які дзьме з поўдня (пра вецер). Паўднёвы вецер. // Уласцівы жыхару поўдня. Паўднёвы тэмперамент.

•••

Паўднёвы захад гл. захад.

Паўднёвы ўсход гл. усход.

паўднёвы ², ‑ая, ‑ае.

Тое, што і паўдзённы ¹. Ідуць часам яны з дзедам, — Месца слаўнае, цяпло, Час паўднёвы прад абедам. Колас. Заснула паўднёвым сном зямля. Ад вялікай спякоты і птушкі не спявалі. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)