сінякры́лы, ‑ая, ‑ае.
З сінімі крыламі. Б’ецца, ўецца шпаркі, лёгкі Сінякрылы матылёк. Багдановіч. / у паэт. ужыв. Іду, а неба нізкае, А ночка сінякрылая, І ўсё да болю блізкае, І ўсё — старонка мілая! Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лагчы́на, ‑ы, ж.
Нізкае месца сярод адхонных схілаў; нізіна. Спусціцца ў лагчыну. □ Вуліца праходзіла такою лагчынаю, што вясной у час паводкі рабілася як рака. Чарнышэвіч. Хмызняк адыходзіў у балотную лагчыну на той бок Пнівадкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Му́цвіца ’нізкае балоцістае месца’ (Прышч. дыс.), ст.-бел. мутвица ’тс’ прасл. ⁺mǫtvica. Да мут, муці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ні́збіна (нізьбіна) ’нізіна’ (рэч., Нар. сл.). Магчыма, ад незафіксаванага *нізьба ’нізкае месца, нізіна’ або кантамінацыя нізіна × лажбіна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
балацяві́на, ‑ы, ж.
Разм. Нізкае забалочанае месца. На перасохлай балацявіне жаўцее не кранутая касой жорсткая трава. Навуменка. Дамба стаяла як помнік марнатраўству былога дырэктара лясгаса, якому прыйшло ў галаву праз балацявіну і рэчку пракласці зусім непатрэбную дарогу. Карамазаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мачы́жына ’нізкае (часам багністае) вільготнае месца’ (паўн.-усх., КЭС). Да мача́жына (гл.). Гук ‑ы‑ пад уплывам дзеяслова мачы́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ра́дасна,
1. Прысл. да радасны.
2. безас. у знач. вык. Пра пачуццё радасці, радасны настрой. Успомнілася Аленка. Ад гэтага ўспаміну адразу неяк цёпла і радасна стала Сцёпку. Колас. Нізкае асенняе сонца грэе слаба, але вакол светла і радасна. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сало́меніца ’нізкае месца’ (Яшк.). З *салоненіца ў выніку дыстантнай дысіміляцыі. Першапачаткова ’месца, дзе ёсць салёная крыніца’. Да салоны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́рка ’нізкае месца, дзе вясной доўга стаіць вада; багністае месца, балота’ (Яшкін). Магчыма, з *garьka (памяншальная форма да *garь < *gorěti).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гразь, -і́, ж.
1. Размяклая ад вады глеба.
На агародзе г.
2. Бруд, нечыстоты.
На падлозе г.
3. перан. Пра амаральнасць, нячэснасць, што-н. ганебнае, нізкае.
◊
Змяшаць з граззю каго (разм., неадабр.) — груба аблаяць, зняважыць, зняславіць.
Не ўдарыць тварам у гразь (разм., адабр.) — паказаць сябе як найлепш.
Як гразі чаго (разм.) — вельмі многа.
Грыбоў сёлета як гразі.
|| прым. гра́зевы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Г. паток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)