ня..., прыстаўка (гл. не...).
Ужываецца замест «не...» ў тых выпадках, калі націск падае на першы пасля прыстаўкі склад, напрыклад: нядобры, няшчасце, нялёгкі, нядужы, няўдзячны, нясвежы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балбатну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм. Аднакр. да балбатаць (у 3 знач.). Ну, балбатнуў, і так ён [Суслік] быў нядужы, Ды закруцілася ад хмелю галава. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адляжа́ць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
Тое, што і адлежаць. [Падліпскі:] — Дадому вярнуўся нездаровы і нядужы, тыдні тры адляжаў у пасцелі, на чацвёрты крышку ачуняў, устаў на ногі. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́сіл ’бяссілле’ (Касп.), нясіл (несил) ’бяссільны, нядужы’ (Нас.). Да сіла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляда́шчыц ’нячысцік у выглядзе падучай хваробы’ (Нас.). Да лядашчы ’слабы, нядужы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзядо́к, ‑дка, м.
Памянш.-ласк. да дзед 1 (у 2 знач.). Рэдкія асобы засталіся пры хатах: дзе бабулька старая з дзіцём, дзе нядужы дзядок. Гартны. Коней вартуе цяпер нізенькі дзядок Арцём. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
niedołężny
1. стары; нядужы; недалужны;
2. бездапаможны; бяссільны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
poorly1 [ˈpɔ:li, ˈpʊəli] adj. BrE, infml нездаро́вы; хво́ры; няду́жы;
I feel poorly. Мне нездаровіцца;
He is looking very poorly. Ён вельмі дрэнна выглядае.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
неокре́пший
1. (не успевший окрепнуть) неакрэ́плы, нямо́цны; сла́бы;
2. (не набравший сил) яшчэ́ сла́бы, няду́жы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ву́тлы ’хілы, слабы, нядужы’ (Сцяц., Чэрн.); ’малы, нявідны’ (Сцяшк.), укр. ву́тлий, рус. у́тлый, ст.-рус. утьлъ ’дзіравы’, польск. wątły ’слабы, нядужы, недаўгавечны’, чэш. útlý ’слабы, крохкі’, славац. útly, в.-луж. wutły ’вялы, глухі, худы’, славен. vótəl ’поўны’, серб.-харв. дыял. у̏тал ’дзіравы’, ст.-слав. ѫтьлъ. Прасл. *ǫtьlъ першапачаткова ’бяздонны’ з *o‑ (адмоўе) і *tьl ад tьlo ’дно’, згодна з Мейе (Études, 232), Ваянам (RÉS, 2, 203 і наст.), Махэкам (Recherches, 34) і Марэнавым (Лекс. взаим., 141), збліжаюць таксама з тлець (Брукнер, 605).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)