недзіця́чы, ‑ая, ‑ае.
Які не ўласцівы дзіцячаму ўзросту, дзецям. Недзіцячая сур’ёзнасць. □ На заплаканы тварык балюча глядзець, У вачах — недзіцячае гора. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяда́цкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Уласцівы бедаку. // Поўны гора, бяды. Помню год цяжкі, бядацкі, Як памерлі на вясне — Маці з голаду, а бацька — Партызанам на вайне. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасу́ху, прысл.
Па сухім месцы, сухім шляхам. На вуліцы крыху пратапталіся, папрысыхалі сцежкі, з гора ды з бяды прайсці можна пасуху. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nieszczęście
nieszczęści|e
няшчасце, гора, бяда;
na ~e — на бяду; на няшчасце;
nie ma ~a — такой бяды; не бяды
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
машэ́ннік, ‑а, м.
Несумленны чалавек, ашуканец, падманшчык. [Пісар:] — Не, брат Андрэй, гора таму, хто разумее жыццё навыварат і паддаецца на вудачку розных палітычных машэннікаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяча́ць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Прылада з наразнымі знакамі для адціскання іх на чым-н. (на паперы, воску, сургучы), а таксама сам адбітак гэтых знакаў, які служыць звычайна для сведчання чаго-н.
Сургучная п.
Прылажыць п. да паперы.
За сямю пячацямі (перан.: пра што-н. зусім недаступнае). П. маўчання (перан.: пра забарону гаварыць, пра маўклівасць; кніжн.).
2. перан., чаго. Знак, след, адбітак чаго-н. (высок.).
П. спакою.
П. гора на твары.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зва́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Склока, сварка. На што ж на зямлі Сваркі і звадкі, боль і гора, Калі ўсе мы разам ляцім Да зор? Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папла́каць, ‑плачу, ‑плачаш, ‑плача; зак.
Плакаць некаторы час. Паплакала Аксіння, пасварылася на сваю дачушку, а потым змірылася. Асіпенка. [Любе] далі паплакаць, выліць слязьмі цяжкое гора. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гара́ ж.
1. в разн. знач. гора́;
сне́жная г. — сне́жная гора́;
го́ры кніг — го́ры книг;
жыць у гара́х — жить в гора́х;
2. черда́к м.;
◊ як г. з плячэ́й — как гора́ с плеч;
не за гара́мі — не за гора́ми;
стая́ць гаро́ю — стоя́ть горо́й;
го́ры варо́чаць — го́ры воро́чать;
го́ры перавярну́ць (звярну́ць, зру́шыць) — го́ры свороти́ть;
як на каме́нную гару́ (апіра́цца) — как на ка́менную го́ру (опира́ться);
абяца́ць залаты́я го́ры — обеща́ть (сули́ть) золоты́е го́ры;
г. нарадзі́ла мыш — погов. гора́ родила́ мышь;
сла́вен бу́бен за гара́мі — погов. сла́вны бу́бны за гора́ми;
ты на гару́, чорт за нагу́ — погов. ты на́ гору, чёрт за́ ногу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дзялі́ць, дзялю́, дзе́ліш, дзе́ліць; дзе́лены; незак.
1. каго-што. Падзяляць на часткі, размяжоўваць.
Д. маёмасць.
Д. на порцыі.
Д. вучняў на групы.
2. што на што. Рабіць арыфметычнае дзеянне дзялення.
Д. адзін лік на другі.
3. што з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго для сумеснага карыстання.
Таварышы дзялілі ўсё папалам.
Д. хлеб і соль.
4. перан., што з кім. Перажываць што-н. разам з кім-н.
Д. радасць і гора.
|| зак. падзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць і раздзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены.
|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)