Verbum

анлайнавы слоўнік

ГІДРАВУ́ЗЕЛ,

комплекс гідратэхнічных збудаванняў, тэрытарыяльна аб’яднаных для агульнага нар.-гасп. выкарыстання. Будуюцца на рэках, азёрах, каналах, вадасховішчах і сажалках, у прыбярэжных зонах мораў.

Гідравузлы бываюць: энергетычныя (для пераўтварэння воднай энергіі ў электрычную), воднатранспартныя (для паляпшэння ўмоў суднаходства і лесасплаву), водазаборныя (забяспечваюць паступленне вады для арашэння, водазабеспячэння, рыбнай гаспадаркі і інш.), вадасховішчныя (рэгулююць сцёк), комплексныя (напр., транспартна-энергетычна-водазаборныя); напорныя (плацінныя) і безнапорныя (бесплацінныя); нізканапорныя (напор, або рознасць узроўняў вады верхняга і ніжняга б’ефаў, не перавышае 10 м), сярэдненапорныя (напор 10—40 м) і высоканапорныя (больш за 40 м). Для Беларусі характэрныя нізка- і сярэдненапорныя (да 15 м) Гідравузлы — вадасховішчныя плацінныя і рачныя (а таксама на каналах) пераважна бесплацінныя вадазаборныя.

т. 5, с. 222

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

vehemence

[ˈvi:əməns]

1) гара́чая пачуцьцёвасьць; адда́насьць, заця́тасьць f.; па́лкасьць

2) сі́ла f., напо́р -у m.; гвалто́ўнасьць f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

гідрааўтама́т

(ад гідра- + аўтамат)

аўтаматычная прылада, у якой вадзяны напор выкарыстоўваецца для сціскання або разрэджвання паветра, а таксама паветра — для паднімання вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

імпэ́т

(польск. impet, ад лац. impetus = парыў, разбег, напор)

1) разгон, парывістасць, імклівасць (і. руху);

2) перан. запал, напорыстасць (напр. юнацкі і.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гідра́ўлас

(ад гідра- + гр. aulos = трубка, флейта)

старажытны музычны інструмент, папярэднік сучаснага аргана, у якім напор паступаючага з трубы паветра забяспечваўся ціскам слупа вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

на́жма

1. Крынічнае месца на схіле ўзгорка, дзе заўсёды сочыцца вада (Зах. Бел. Др.-Падб., Слаўг.); гразкае месца (Нас.); дрыгвяное месца пад гарой (Слаўг.). Тое ж нажы́м, на́ціск, на́ціскі (Рэч., Слаўг.), напор (БРС).

2. Вялікая колькасць вады пад снегам або пад лёдам у час адлігі (Слаўг., Смален. Дабр.). Тое ж нажы́м (Слаўг., Смален. Дабр.), нажор (Мсцісл. Юрч.), на́стлыш (Азяр. Касп.).

3. Прыліў вады ў рэчку; напор вады на плаціну (Слаўг.). Тое ж напор, на́ціск (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

імпэ́т

(польск. impet, ад лац. impetus = парыў, разбег, напор)

1) разгон, парывістасць, імклівасць (напр. і. руху);

2) перан. запал, напорыстасць (напр. і. да працы, юнацкі і.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

падпо́р

1. Прыліў, напор веснавой вады ў рэчку, лагчыну (Віц. Касп.).

2. Застой вады ў дрэнажных збудаваннях, канавах (Жытк., Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ціск, -у, м.

1. гл. ціснуць.

2. Сіла, што дзейнічае на якую-н. паверхню ў разліку на адзінку плошчы паверхні (спец.).

Ц. паветра.

Ц. пары на сценкі катла.

3. Тое, што і крывяны ціск (разм.).

Праверыць ц.

4. Пра павышаны крывяны ціск у каго-н. (разм.).

Ад ціску баліць галава.

5. перан. Уздзеянне на каго-, што-н., насілле над чыёй-н. воляй, перакананнямі; прымус.

Эканамічны ц.

○ Атмасферны ціск — напор атмасферы на ўсе размешчаныя ў ёй прадметы і на зямную паверхню.

Крывяны ціск — сіла, што дзейнічае на сценкі крывяносных сасудаў чалавека і жывёл пад уплывам кровазвароту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

shove

[ʃʌv]

v.t.

1) пасо́ўваць, папі́хваць (на ме́сца); пхаць, піха́ць

2) шту́рхаць

штуршо́к -ка́, напо́р -у m. (зза́ду)

•

- shove off

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)