пама́цваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Мацаць (у 1 знач.) час ад часу, злёгку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Мэцаць ’мацаць’ (барыс., Сл. ПЗБ), мацнуць ’намацаць’ (Жд. 1). Да мацаць (гл.). Аб мене э > а гл. Карскі, 1, 104.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мацу́каць ’мацаць’ (ТС). Да ма́цаць (гл.). Суфікс ‑ук‑ надае кароткатрывалае і шматразовае дзеянне. Роднасным з’яўляецца ўкр. новавалынск. мацкувати ’шукаць вобмацкам’ з выпадзеннем ‑у‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мац, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле значэння дзеясл. мацаць. Мац у кішэнь — аж няма табакеркі... Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лэ́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Разм. Лапаць, мацаць. [Платон] выпрастаўся і мітусліва пачаў лэпаць сябе па кішэнях, намацваючы цвікі. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мац! — выклічнік ад дзеяслова ма́цаць (гл.) (Нас.; мсцісл., Нар. лекс.). Укр. мац! ’тс’, балг. мац! ’мазь!’, мар. mac! ’бац!’. Бел.-укр. ізалекса. Да ма́цаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заша́рить сов., разг. (начать искать) зашна́рыць; (начать щупать) пача́ць ма́цаць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
щу́пать несов.
1. (прикасаться, трогать с целью осмотра) ма́цаць;
щу́пать пульс ма́цаць пульс;
2. (исследовать щупом) шчу́паць, ма́цаць, абма́цваць; (прослушивать) праслухо́ўваць;
щу́пать по́ле миноиска́телем праслухо́ўваць по́ле мінашука́льнікам;
3. перен. (присматриваться, изучать), разг. прыгляда́цца, абма́цваць, шчу́паць, прашчу́пваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ца́паць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што (разм.).
1. Хапаць рукамі, зубамі, кіпцюрамі і пад.
2. Лапаць, мацаць рукамі.
Цапнуць за рукаў паліто.
|| зак. сца́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| аднакр. ца́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. ца́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Датыкацца, мацаць з мэтай агляду, даследавання.
Ш. курэй.
2. перан. Уважліва разглядаць.
Ш. вачамі каго-, што-н.
3. што. Даследаваць шчупам.
|| зак. пашчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| наз. шчу́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)