субстанцыя́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць субстанцыяльнага, наяўнасць субстанцыі. Субстанцыяльнасць матэрыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццё,

форма існавання і руху матэрыі.

т. 6, с. 476

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дру́гаснасць, ‑і, ж.

Уласцівасць другаснага. Першаснасць матэрыі і другаснасць свядомасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наме́раць сов. наме́рить;

н. пяць ме́траў матэ́рыі — наме́рить пять ме́тров мате́рии

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пана́ма¹, -ы, мн. -ы, -на́м, ж.

Летні шыракаполы саламяны або з матэрыі капялюш.

|| памянш. пана́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

|| прым. пана́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

матэрыялі́зм, -у, м.

Навуковы філасофскі кірунак, які ў супрацьлегласць ідэалізму прызнае першаснасць матэрыі і другаснасць духоўнага, ідэальнага.

|| прым. матэрыялісты́чны, -ая, -ае.

Матэрыялістычная філасофія.

Матэрыялістычнае разуменне з’яў прыроды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шэзло́нг, -а, мн. -і, -аў, м.

Лёгкае рассоўнае крэсла з пакатай спінкай і доўгім сядзеннем, з матэрыі, у якім адпачываюць паўлежачы.

Пляжны ш.

|| прым. шэзло́нгавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гравіта́цыя, ‑і, ж.

Уласцівасць матэрыі, якая выражаецца ва ўзаемапрыцягненні цел; сусветнае прыцягненне.

[Ад лац. gravitas — цяжар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рух, -у, мн. -і, -аў, м.

1. У філасофіі — форма існавання матэрыі, бесперапынны працэс развіцця матэрыяльнага свету.

Няма матэрыі без руху і руху без матэрыі.

2. Перамяшчэнне каго-, чаго-н. у пэўным напрамку.

Вярчальны р.

Механізм прыйшоў у р.

Р. планет.

3. Змяненне становішча цела ці яго частак.

Р. рукі.

Танцавальныя рухі.

Ляжаць без руху.

4. перан. Унутраны штуршок, выкліканы якім-н. пачуццём, перажываннем.

Душэўныя рухі.

5. Язда, хада ў розных напрамках.

Р. транспарту.

Правілы дарожнага руху.

6. перан. Развіццё, напружанасць дзеяння.

Драматычны р. апавядання.

7. Актыўная дзейнасць многіх людзей, накіраваная на дасягненне агульнай сацыяльнай мэты.

Р. прыхільнікаў міру.

Нацыянальна-вызваленчы р.

8. Колькаснае ці якаснае змяненне; рост, развіццё.

Р. народанасельніцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́ршаснасць ж., филос. перви́чность;

п. матэ́рыі, дру́гаснасць свядо́масці — перви́чность мате́рии, втори́чность созна́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)