дра́ма, -ы, мн. -ы, драм, ж.

1. Адзін з родаў літаратуры, які ахоплівае творы, прызначаныя для выканання акцёрамі на сцэне.

2. Адзін з жанраў літаратуры з сур’ёзным, але не гераічным зместам, а таксама твор такога жанру.

3. перан. Цяжкая падзея, перажыванне, якое прыносіць маральныя пакуты.

Душэўная д.

|| прым. драматы́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

го́днасць, ‑і, ж.

1. Неабходныя маральныя якасці чалавека, а таксама ўсведамленне гэтых якасцей. Высока трымаць годнасць савецкага чалавека.

2. Прыгоднасць. Тэрмін годнасці нітрагіну — 9 месяцаў. «Беларусь».

3. Званне. Надаць годнасць народнага пісьменніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усто́й, ‑я, м.

1. Спец. Апора, бык ​2.

2. звычайна мн. (усто́і, ‑яў); перан. Уклад жыцця, замацаваны традыцыям. Устоі жыцця. Маральныя ўстоі. □ Гераічная барацьба лепшых сыноў рабочага класа падарвала ўстоі самаўладства. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зна́чымасць, ‑і, ж.

1. Наяўнасць значэння, сэнсу. Значымасць слова.

2. Важнасць, значнасць (у 2 знач.). Рэвалюцыя — школа нацыянальнага характару, яна ўздымае да агульнанароднай значымасці лепшыя маральныя рысы гарадской і вясковай беднаты. У. Калеснік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́дзедаўскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да прадзеда; які належыць, уласцівы прадзеду (у 1 знач.).

2. Які належыць, уласцівы прадзедам, продкам; старадаўні. Выхоўвалася Паўлінка ў сям’і, дзе непарушнымі былі прадзедаўскія маральныя ўстоі. Ярош.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хі́пі, нескл.; адз. няма.

Прадстаўнікі моладзі ў капіталістычных краінах, якія адмаўляюць існуючыя маральныя асновы, грамадскія нормы паводзін і вядуць валацужніцкае жыццё. // Пра чалавека, які вядзе сябе экстравагантна, знарок прэтэнцыёзна, не так, як іншыя, апранаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

го́днасць ж.

1. (маральныя якасці) Würde f -;

пачуццё ўла́снай го́днасці Sélbstbewusstsein n -s;

2. (прыдатнасць) разм. Táuglichkeit f -; Bráuchbarkeit f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

чэсць, -і, ж.

1. Вартыя павагі і гордасці маральныя якасці чалавека; яго адпаведныя прынцыпы.

Справа чэсці.

2. Добрая, незаплямленая рэпутацыя чалавека.

Бараніць ч. свайго імя.

3. Цнатлівасць (пра жанчын).

4. Слава, павага, пашана.

Госці ведалі, каму аказваць ч.

Ч. таму, хто самааддана працуе.

◊

Аддаць чэсць каму — прывітаць ваеннага, прыклаўшы руку да галаўнога ўбору.

Пара і чэсць знаць (разм.) — пара закончыць што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асяло́к, ‑лка, м.

1. Дробназярністы тачыльны камень; брусок.

2. Спец. Камень для выпрабавання каштоўных металаў.

3. перан. Тое, што з’яўляецца сродкам выпрабавання, выяўлення якіх‑н. уласцівасцей, якасцей і пад. На асялку [адносін да] прыроды правяраецца дабрата чалавека, яго, калі хочаце, маральныя якасці. Шкраба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лічы́на 1 ’прыстойнасць, далікатнасць’ (ТС). Да лі́чыць, лік 2, ліцо (гл.) (Бернекер, 719; Фасмер, 2, 496).

Лічы́на 2 ў выразе лічына злая пры характарыстыцы нячысціка падкрэсліваюцца адмоўныя маральныя якасці д’ябла (Зайцава, Лінгв. дасл., 65). Рус. паўн. личи́на, личи́нище ’нахабны твар’, ’вялікі твар’, ст.-рус. личина ’маска’, ’выява чалавека або жывёлы’. Трубачоў (Эт. сл., 15, 81) лексемы лічы́на 1, 2 адносіць да прасл. ličina < likъ, lice.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)